Stan przedcukrzycowy – Wstępne stadium cukrzycy typu 2

1. Co to jest stan przedcukrzycowy?
2. Dlaczego dochodzi do stanu przedcukrzycowego?
3. Jakie objawy wskazują na stan przedcukrzycowy?
4. Jakie stężenie glukozy we krwi lub HbA1c uznaje się za stan przedcukrzycowy?
5. W jaki sposób można zwalczać stan przedcukrzycowy bez przyjmowania leków?
6. Czy leki są pomocne w stanie przedcukrzycowym?
7. Czy można zapobiec cukrzycy typu 2?
8. Jakie są podtypy stanu przedcukrzycowego i co one oznaczają?

Wiele osób jest dotkniętych stanem przedcukrzycowym, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Jeśli wysokie stężenie glukozy we krwi pozostaje niewykryte i nieleczone przez długi czas, wysoce prawdopodobne jest wystąpienie późniejszych powikłań. Wzrasta nie tylko ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Podwyższony poziom cukru we krwi zaburza również inne procesy w organizmie i długofalowo prowadzi do powikłań – na przykład związanych z układem krążenia, wzrokiem i/lub nerkami.

W przypadku zdiagnozowania stanu przedcukrzycowego, można podjąć ukierunkowane działania mające na celu jego zwalczanie. Dzięki odpowiedniej diecie i zwiększonej aktywności fizycznej stężenie glukozy we krwi może wrócić do normalnego poziomu. Poniżej można znaleźć informacje na temat tego, na co należy uważać. Już niewielka zmiana trybu życia może zapobiec lub przynajmniej opóźnić rozwój cukrzycy typu 2 i innych chorób z nią związanych.

Jednak co się stanie, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania po zdiagnozowaniu stanu przedcukrzycowego? Wówczas istnieje duże ryzyko, że sytuacja metaboliczna ulegnie dalszemu pogorszeniu i dojdzie do zachorowania na cukrzycę typu 2. Zazwyczaj na początku leczenie cukrzycy typu 2 polega na zmianie diety i zwiększeniu ilości aktywności fizycznej. Jeśli działania mające na celu zmianę trybu życia są niewystarczające, konieczne jest podanie leków obniżających stężenie glukozy we krwi.

W każdym razie stan przedcukrzycowy jest niebezpieczny dla zdrowia, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, aby mu zapobiec. Diagnozę należy potraktować jako okazję, do zrobienia czegoś pozytywnego dla swojego zdrowia w odpowiednim czasie!

Z jakiego powodu dochodzi do stanu przedcukrzycowego?

Stan przedcukrzycowy nie rozwija się z dnia na dzień, ale podstępnie przez wiele lat. Przyczyną podwyższonego stężenia glukozy we krwi w pierwszej kolejności jest niezdrowy tryb życia. Jeśli cukrzyca typu 2 występuje w kręgu najbliższej rodziny – na przykład u rodziców – prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia metabolicznego dodatkowo wzrasta. Na ryzyko wpływają jednak i inne czynniki.

Znane są następujące czynniki ryzyka, które mają wpływ na stan przedcukrzycowy:

• niezdrowy tryb życia,
  • zbyt mało ruchu,
  • niezdrowa dieta,
  • palenie tytoniu,
• cukrzyca typu 2 stwierdzona w rodzinie,
• nadwaga, nadciśnienie, złe stężenie lipidów we krwi,
• cukrzyca ciężarnych w ubiegłych latach,
• wyższy wiek.

W związku z tym, że stan przedcukrzycowy jest wstępnym stadium cukrzycy typu 2, czynniki ryzyka są identyczne. Tutaj można przeczytać więcej na temat czynników ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2.

Większość osób ze stanem przedcukrzycowym nie odczuwa żadnych objawów. Dopiero, gdy stężenie glukozy we krwi jest bardzo wysokie, mogą występować takie objawy, jak np. wzmożone pragnienie częste oddawanie moczu, zmęczenie i znużenie. Zazwyczaj w takim przypadku istnieje już cukrzyca typu 2.

W tym artykule można dowiedzieć się więcej na temat objawów cukrzycy typu 2.

W przypadku leczenia stanu przedcukrzycowego na pierwszy plan wysuwa się zawsze zdrowy tryb życia. Zwalcza on przyczynę tego zaburzenia metabolicznego. Istnieje również możliwość leczenia wysokiego poziomu cukru we krwi za pomocą leków. Ta możliwość jest jednak najczęściej stosowana dopiero po zdiagnozowaniu cukrzycy typu 2, jeśli zmiana diety i zwiększenie ilości aktywności fizycznej nie przyniosły pożądanego efektu.

Jeśli osoby ze stanem przedcukrzycowym zmienią swój tryb życia, zmniejsza się ryzyko rzeczywistego zachorowania na cukrzycę typu 2. W ten sposób zmiana trybu życia może poprawić wrażliwość na insulinę całego organizmu. Wiele badań pokazuje nawet, że zmiana diety i większa ilość aktywności fizycznej poprawiają stężenie glukozy we krwi skuteczniej niż leki. Jednak zawsze należy to omówić z lekarzem.

Dieta u osób ze stanem przedcukrzycowym

Wysokowęglowodanowe produkty spożywcze mają największy wpływ na stężenie glukozy we krwi i powodują jego wzrost. Istnieją produkty, które prowadzą do szczególnie szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi oraz takie, które zwiększają go wolniej. W związku z tym, że w przypadku stanu przedcukrzycowego organizm ma problemy z utrzymaniem stężenia cukru we krwi na prawidłowym poziomie, należy unikać gwałtownych wzrostów.

Porada 1:

W przypadku podwyższonego stężenia glukozy we krwi dobrym rozwiązaniem jest pełnowartościowa, zbilansowana dieta mieszana. Szczególnie często należy spożywać warzywa, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste, orzechy, nasiona i owoce. Te produkty zawierają wiele błonnika, który powoli zwiększają poziom cukru we krwi.

Porada 2:

Ogólnie nie ma konieczności unikania cukru. Jednak należy zmniejszyć jego duże ilości. W szczególności soki owocowe i napoje bezalkoholowe mogą szybko i efektywnie zwiększyć poziom cukru we krwi. Dzięki rozcieńczeniu napoju wodą lub zastąpieniu go bezcukrowymi alternatywami, takimi jak niesłodzona herbata, można uniknąć lub zmniejszyć gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi.

Innymi produktami spożywczymi, które mogą podnieść poziom cukru we krwi, a tym samym powinny być spożywane z umiarem, są: makaron pszenny, białe pieczywo, warzywa bogate w skrobię, jak np. ziemniaki, słodycze, napoje słodzone cukrem i słodkie produkty do smarowania, jak np. miód i dżem.

Porada 3:

Należy zwracać uwagę na to, aby spożywać zbilansowane posiłki zawierające węglowodany, zdrowe tłuszcze i białka (proteiny). Jeśli węglowodany są spożywane razem z pokarmami bogatymi w białko lub tłuszcz, stężenie glukozy we krwi po jedzeniu jest zwykle niższe. Z tego powodu dobrym pomysłem jest kromka chleba z niskotłuszczową szynką lub serem, zamiast dżemu lub miodu.

„Zdrowe” tłuszcze są zawarte m.in. w rybach, olejach roślinnych, jak np. oliwa z oliwek lub olej rzepakowy, orzechach, nasionach i awokado. Jako źródła białka odpowiednie są na przykład rośliny strączkowe, takie jak fasola, groch i soczewica, a także mleko i produkty mleczne, jaja i tuńczyk.

Porada dotycząca gotowania: W porównaniu z przetworzoną żywnością i gotowymi produktami, jak np. mrożona pizza, spaghetti z gotowym sosem lub kupnymi jogurtami owocowymi, mniej przetworzone produkty spożywcze mają wiele zalet. Przetworzone produkty często zawierają dużo soli, cukru i niezdrowych tłuszczów, aby wydłużyć ich przydatność do spożycia. Często cechuje je również bardzo niska zawartość błonnika. Dlatego produkty spożywcze należy spożywać w ich pierwotnej formie i w miarę możliwości przygotowywać je samodzielnie. Dzięki temu potrawy zawierają więcej cennych składników odżywczych.

Na przykład samodzielnie przygotowany jogurt naturalny z dodatkiem pokrojonych owoców i orzechów zawiera więcej błonnika niż jogurt owocowy z supermarketu. Ponadto zapewnia on dłużej utrzymujące się uczucie sytości. Zamiast spaghetti z gotowym sosem warto przygotować patelnię warzyw z pełnoziarnistym makaronem.

Tutaj można znaleźć dodatkowe informacje na temat zdrowej diety.

Aktywność fizyczna w stanie przedcukrzycowym

Aktywność fizyczna niesie ze sobą zarówno krótko- jak i długofalowy wpływ na stężenie glukozy we krwi. Krótkofalowo obniża ona poziom cukru we krwi. Według wielu badań, osoby, które na co dzień spacerują, uczestniczą w zajęciach ruchowych lub uprawiają treningi siłowe, mogą znacznie obniżyć stężenie glukozy we krwi. Długofalowo uprawianie aktywności fizycznej zapewnia wrażliwszą reakcję komórek organizmy na insulinę. Dzięki temu organizm potrzebuje mniejszej ilości insuliny, aby utrzymać poziom cukru we krwi w normie. Zaleca się co najmniej od 150 do 300 minut aktywności fizycznej tygodniowo.

Porada 4:

Czy to kilkugodzinna przejażdżka rowerowa, czy 10-minutowy spacer lub godzina Zumby: rodzaj aktywności fizycznej jest bez znaczenia. Najważniejsze jest, aby się ruszać, czerpiąc z tego radość. Warto próbować nowych rodzajów sportu. Jeśli ktoś niechętnie chodzi na siłownię, godne uwagi są oferty online, w których można brać udział pozostając w domowym zaciszu.

Porada 5:

Dlaczego nie wykorzystać obniżającego poziom cukru we krwi efektu uprawiania aktywności fizycznej? Po zjedzeniu kawałka ciasta spacer może zmniejszyć silny wzrost stężenia glukozy we krwi.

Porada 6:

Dobrym rozwiązaniem jest łączenie sportu z innymi zadaniami. Na przykład wiosenne porządki pobudzają również układ krążenia. Jazda rowerem lub spacer do sklepu również wpływają na obniżenie poziomu cukru we krwi. Warto zastanowić, się co i tak należy zrobić i w jaki sposób można to połączyć z aktywnością fizyczną.

Długotrwała zmiana trybu życia

Przy przechodzeniu na zdrowszy tryb życia najważniejszą rzeczą jest jego długotrwałe przestrzeganie. Dlatego też warto spróbować znaleźć smaczną dietę, która będzie dla nas odpowiednia oraz włączyć do codziennej rutyny aktywność fizyczną, która będzie sprawiać nam przyjemność.

Porada 7:

Wsparcie pomaga. Warto opowiedzieć swojemu partnerowi lub swojej partnerce, przyjaciołom i znajomym o swoich planach. Jeszcze lepszym rozwiązaniem byłaby wspólna zmiana i wzajemna motywacja.

Rzucanie palenia

Poza dietą i aktywnością fizyczną również palenie tytoniu ma wpływ na stężenie glukozy we krwi. W związku z tym, ale również z powodu ewentualnych późniejszych powikłań, należy zrezygnować zarówno z czynnego, jak i biernego palenia. Tutaj można znaleźć dodatkowe informacje na temat nikotyny i cukrzycy.

Nawet, jeśli ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 u osób dotkniętych stanem przedcukrzycowym jest szczególnie wysokie, nie oznacza to, że dojdzie do zachorowania. Badania pokazują, że może dojść nawet do regresji stanu przedcukrzycowego. Najefektywniejszą metodą jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Dzięki temu stężenie glukozy we krwi może wrócić do normy w ciągu pół roku. Ryzyko powikłań zostanie również ograniczone, jeśli metabolizm cukru zostanie poprawiony dzięki zdrowej diecie i zwiększonej ilości aktywności fizycznej.

Naukowcy stwierdzili, że cukrzyca typu 2 może mieć różny przebieg u różnych osób. U niektórych osób ryzyko wystąpienia powikłań związanych z cukrzycą jest szczególnie wysokie, a u innych skuteczna jest tylko leczenie za pomocą określonych leków. W związku z tym naukowcy proponują, aby przyporządkować osoby z cukrzycą do 5 podtypów cukrzycy. W przypadku osób ze stanem przedcukrzycowym dyskutuje się obecnie nad sześcioma podtypami.

Podział stanu przedcukrzycowego na podtypy mógłby w przyszłości umożliwić indywidualne podejście do leczenia tego stanu. Umożliwiłoby to również rozpoznanie osób ze stanem przedcukrzycowym o wyższym ryzyku zachorowania na cukrzycę typu 2 w późniejszym czasie w porównaniu z innymi osobami ze stanem przedcukrzycowym. Ukierunkowane terapie mogłyby zapobiec lub co najmniej opóźnić rozwój choroby i późniejsze powikłania.

Istnieją trzy podtypy stanu przedcukrzycowego, które wskazują na niskie ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2: Są to tak zwane „klastry” 1, 2 i 4. W przeciwieństwie do tego, prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy typu 2 lub związanych z nią powikłań jest wysokie u osób przypisanych do klastrów 3, 5 lub 6.

U osób ze stanem przedcukrzycowym z klastra 3 występuje zaburzona produkcja insuliny, a cukrzyca typu 2 często występuje w rodzinie. W związku z tym ryzyko zachorowania jest większe. Ponadto osoby z tym podtypem często cierpią na choroby układu krążenia i nerek.

Osoby zaklasyfikowane do klastra 5 są w przeciwieństwie do tego insuliooporne i charakteryzuje je wysoka zawartość tłuszczu w wątrobie. W ich przypadku znacznie zwiększa się również ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz choroby układu krążenia i nerek.

Osoby z klastra 6 wykazują wysoki procent otłuszczenia brzusznego. Bezpośrednie ryzyko cukrzycy typu 2 jest wprawdzie niskie, jednak istnieje u nich wysokie prawdopodobieństwo późniejszej choroby nerek.