Zapobieganie chorobom wtórnym
Wsparcie naukowe: prof. dr Karsten Müssig
Cukrzyca może prowadzić do poważnych chorób wtórnych. Dzieje się tak dlatego, że wysoki poziom cukru we krwi może na dłuższą metę uszkadzać różne narządy i powodować stres, a nawet choroby psychiczne.
Ale jest również dobra wiadomość: istnieją sposoby zapobiegania chorobom wtórnym związanym z cukrzycą lub opóźniania ich rozwoju. Najlepiej jest działać wcześnie i dbać o swój stan cukrzycy.
Pierwszym krokiem jest zapoznanie się z różnymi chorobami wtórnymi, ich rozwojem i środkami zapobiegawczymi. W drugim kroku można zrobić wiele, aby zapobiec ewentualnym konsekwencjom: prowadź zdrowy tryb życia, zapewnij prawidłową kontrolę poziomu cukru we krwi i regularnie wykonuj badania lekarskie.
Gdzie w organizmie mogą wystąpić długotrwałe skutki cukrzycy?
Jeśli podczas choroby cukrzycowej poziom cukru we krwi przez długi czas wielokrotnie odbiega od normy, może to wpływać na duże i małe naczynia krwionośne i w ten sposób prowadzić do chorób wtórnych w różnych częściach ciała. Te choroby wtórne zwiększają obciążenie chorobą i mogą znacznie obniżyć jakość życia. Nasza infografika ilustruje, które narządy są często dotknięte.
Dbaj o siebie i swoje ciało oraz prowadź zdrowy tryb życia. W ten sposób zrobisz dla siebie coś dobrego.
Zbilansowana dieta
Stosuj zbilansowaną i zróżnicowaną dietę. W Twojej diecie powinno znaleźć miejsce szczególnie wiele pokarmów bogatych w błonnik, takich jak warzywa i owoce, a także pełne ziarna i rośliny strączkowe. Dodatkowo należy spożywać oleje roślinne.
Więcej informacji na temat żywienia w przypadku cukrzycy typu 2 można znaleźć tutaj.
Tutaj można dowiedzieć się wszystkiego o diecie przy cukrzycy typu 1.
Regularny ruch
Ćwicz regularnie. Szczególnie ważne są codzienne, regularne ćwiczenia. Znajdź też sport, który sprawia Ci przyjemność.
Więcej informacji na temat ruchu przy cukrzycy typu 2 można znaleźć tutaj.
Sport przy cukrzycy typu 1: Wszystkie ważne informacje można znaleźć tutaj.
Unikaj tytoniu i alkoholu
Palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób naczyniowych. Spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko stłuszczenia wątroby, które może przerodzić się wstłuszczeniowe zapalenie wątroby i marskość wątroby.
Utrzymuj prawidłową wagę i redukuj nadwagę
Zwracaj uwagę na prawidłową masę ciała. Jeżeli cierpisz na otyłość, postaraj się zredukować wagę. Jeśli uda Ci się stracić 5–10% swojej wagi wyjściowej, może to znacznie poprawić metabolizm cukru.
Dobra długoterminowa kontrola stężenia glukozy we krwi zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób wtórnych i jest kluczem do ich zapobiegania. Porozmawiaj z lekarzem prowadzącym odnośnie tego, do jakiej długoterminowej wartości stężenia glukozy we krwi (wartość HbA1c) należy dążyć. W zależności od wcześniejszej i towarzyszącej choroby, nawet nieco wyższa wartość docelowa może być odpowiednia. Należy unikać poważnej hiperglikemii lub hipoglikemii.
Wysokie ciśnienie krwi i podwyższony poziom lipidów we krwi mogą dodatkowo upośledzać funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Wytyczne zalecają utrzymanie górnej wartości ciśnienia krwi poniżej 140 mmHg. Należy jednak również omówić z lekarzem swoją wartość docelową.
Warto wiedzieć:
W zależności od narządu, którego dotyczy choroba, istotne są dalsze środki zapobiegawcze. Dowiedz się więcej w naszych artykułach!
Regularne badania lekarskie
Uczęszczaj na wszystkie badania profilaktyczne u swojego lekarza. Najważniejsze badania kontrolne są wymienione w paszporcie zdrowia dla diabetyków (Linki w języku niemieckim) Niemieckiego Towarzystwa Diabetologicznego (Deutsche Diabetes Gesellschaft, DDG) i tam też można je udokumentować. Osoby z cukrzycą typu 2 powinny regularnie wykonywać te badania od pierwszej diagnozy. Dla osób z cukrzycą typu 1 stają się one ważne od 11. roku życia lub 5 lat po diagnozie.
Ważne badania zgodnie z paszportem zdrowia dla diabetyków Niemieckiego Towarzystwa Diabetologicznego (Deutsche Diabetes Gesellschaft, DDG):
Co 3 miesiące:
- Kontrola masy ciała i obwodu talii
- Pomiar ciśnienia krwi
- Określenie długoterminowej wartości stężenia glukozy we krwi (HbA1c)
- Rejestrowanie częstości występowania ciężkiej hipoglikemii
- Kontrola punktów iniekcji
- Kontrola statusu palacza
1 raz w roku:
- Oznaczanie wartości lipidów we krwi
- Badanie małych i dużych naczyń krwionośnych
- Badanie nerek pod kątem możliwych zaburzeń czynnościowych
- Badanie serca
- Badanie zębów i przyzębia
- Badanie stóp
- Badanie nerwów
- Wyjaśnienie dobrego samopoczucia, na przykład w odniesieniu do depresji
Co 2 lata:
- Badanie oczu
W zależności od wyników, może być wskazane częstsze wykonywanie powyższych badań. Ponadto regularnie monitoruj swoje ciało. Czy zmieniło się czucie w Twoich stopach? Czy masz na nich ranę? Czy zauważyłeś zmiany w innych miejscach, takich jak oczy lub zęby? Porozmawiaj z lekarzem o wszelkich zauważonych zmianach.
Bardziej szczegółowe informacje na temat badań w przypadku poszczególnych następstw można znaleźć w odpowiednich artykułach. Tutaj można znaleźć przegląd!
Źródła:
American Diabetes Association: Standards of Medical Care in Diabetes - 2019. In: Diabetes Care, 2019, 42: S1-S193
Bundesärztekammer et al.: Nationale Versorgungsleitlinie Therapie des Typ-2-Diabetes. Langfassung. 1. Auflage. Version 4. 2013 (Gültigkeit abgelaufen, in Überprüfung)
Deutsche Diabetes Gesellschaft: S3-Leitlinie Therapie des Typ-1-Diabetes. 2. Auflage. 2018
Deutsche Diabetes Gesellschaft et al.: Gesundheits-Pass Diabetes. 2017
Landgraf, R. et al.: Therapie des Typ-2-Diabetes. In: Diabetologie, 2018, 13: S144-S165
Stan: 18.12.2019