Ana içeriği göster

Sıcak ve diyabet

Bilimsel destek: Prof. Dr. Baptist Gallwitz

İklim değişikliğiyle ilgilenmek ve örneğin vücudun uzun süreli ısıya nasıl tepki verdiğini bilmek, diyabetli kişiler için özellikle önemlidir. Çünkü küresel ısınmayla bağlantılı olarak beklenen ısı dalgalarındaki artış, sağlıklı metabolizması olan kişilere göre onlar için daha büyük sorunlar yaratabilir. Bu özellikle ileri yaşlarda geçerlidir.



1. İklim değişikliği: Diyabetli kişilerin bilmesi gerekenler

Aşırı sıcak hava koşulları, diyabetli kişiler için sağlıklı metabolizması olan kişilere göre daha problemli olabilir. Özellikle diyabetli yaşlı kişiler risk altındadır.

Genellikle susuzluk hisleri azalır, bu nedenle hava sıcakken yeterince sıvı içmeme riskleri vardır. Bu, kan şekeri seviyelerini yükselterek, idrar vasıtasıyla şeker atılımının artmasına ve sıvı gereksinimlerinin daha da artmasına neden olur. Kan şekerinin kötü ayarlanması da bu etkileri artırabilir. Su dengesi giderek daha karmaşık hale gelir. Bu, metabolik bozuklukların yanı sıra böbreklerin, kalbin ve diğer organların işlevsel bozukluklarına yol açabilir.

Bilmekte fayda var:

Federal Sağlık Eğitimi Merkezi'nin (BZgA: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung) bilgi portalı olan www.klima-mensch-gesundheit.de (Almanca link) iklim değişikliği, ısı ve sağlık konularında kalitesi test edilmiş ve tarafsız bilgiler sunmaktadır.


Video: Diyabetliler açısından sıcak – Vücut nasıl tepki veriyor?

Video Türkçe altyazılıdır.

Burada bir YouTube videosu var. Onayınız alınarak YouTube ile bağlantı kurulur. YouTube da çerezler kullanabilmektedir. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın: YouTube veri koruma beyanı  

WEBSITE-URL videoları öncesinde, sırasında ve sonrasında gösterilen reklam içerikleri üzerinde WEBSITE-URL hiçbir kontrole sahip değildir. Bu içeriklerden dolayı hiçbir sorumluluk üstlenmemekteyiz. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

2. Azalan sıcaklık toleransı

Ayrıca, tüm diyabet türlerinde sıcaklık toleransını azaltabilecek başka fizyolojik faktörler de mevcuttur. Bunların da yüksek sıcaklıkların diyabetli kişilerde bazı sıhhî sonuçları vardır, ancak bu etkiler metabolik hastalığı olan yaşlı kişilerde susuzluk hissinin azalması gibi önemli bir rol oynamazlar.

Diyabetli kişiler sağlıklı metabolizmaya sahip kişilere göre daha geç, daha yavaş ve daha zayıf tepki verirler. Çünkü fizyolojik ısı adaptasyonları hastalık tarafından bozulabilir ve sadece sınırlı bir ölçüde işlev görebilir: Bunun nedeni, ter bezlerini ve kan damarlarını düzenleyen sempatik sinir yollarının aktivitesinin azalmasıdır.

Hem terleme yoluyla gerçekleşen nemli ısı alışverişi hem de kan damarlarının genişlemesiyle ısının dağıtıldığı deri yoluyla kuru ısı alışverişi olumsuz etkilenir. Periferik sinir hasarı ve aşırı kilo (obezite) ısı adaptasyonunu daha da kötüleştirir. Obezite, vücut yüzey alanı ağırlığa göre küçüldüğü için ısı yayılımını daha da kısıtlar. Ayrıca yağ dokusundaki ısı yayılımı kas dokusuna göre daha yavaştır.

İnsüline ihtiyacı olan kişiler için bir diğer problem ise kuru ısı alışverişi sonucu artan kan akımı nedeniyle insülinin vücutta daha hızlı dağılmasıdır. Bu hipoglisemi riskini artırır. Ayrıca, sıcaklık genellikle iştahı azaltır ve bu da düşük kan şekerine yol açabilir.

Ancak bunun tersi de söz konusu olabilir: Kan şekerini düşürücü tabletler ile yeterince kontrol edilemeyen Tip 2 diyabetlikişilerde hiperglisemi (yüksek kan şekeri) oluşabilir ve bu da sıvı eksikliği (dehidrasyon) riskini arttırır. Ayrıca yüksek tansiyon ve kalp ve damar hastalıkları gibi, eşlik eden ve ikincil hastalıklar yüksek sıcaklıklarda daha da kötüleşebilir. Kalpte daha zayıf kan akışı olabileceğinden, diyabetle ısıya bağlı kalp krizi riski artar.

Bilmekte fayda var:

Bu faktörler, diyabetli kişilerde düşük ısı toleransı riskini arttırır:

  • Yaşlılık
  • Obezite
  • İnsülin enjeksiyonu
  • Eşlik eden ve ikincil hastalıklar

Video: Diyabetliler açısından sıcak konusunda 6 ipucu

Video Türkçe altyazılıdır.

Burada bir YouTube videosu var. Onayınız alınarak YouTube ile bağlantı kurulur. YouTube da çerezler kullanabilmektedir. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın: YouTube veri koruma beyanı  

WEBSITE-URL videoları öncesinde, sırasında ve sonrasında gösterilen reklam içerikleri üzerinde WEBSITE-URL hiçbir kontrole sahip değildir. Bu içeriklerden dolayı hiçbir sorumluluk üstlenmemekteyiz. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

3. Şeker hastaları sıcak günlerde nelere dikkat etmelidir?

  • Yeterince su içmek
    En önemli şey yeterince su içmektir! Bu tavsiye özellikle diyabetli yaşlı kişiler için geçerlidir. Günde en az 1,5 litre, tercihen su veya şekersiz çay gibi diğer kalorisiz içecekler şeklinde sıvı tüketimi tavsiye edilir. Şekerli ve alkollü içeceklerden uzak durulmalıdır. Baş dönmesi veya yorgunluk gibi belirtiler görüldüğünde özellikle yaşlılar fazla beklememeli ve hemen tıbbi yardım almalıdır.
  • İnsülini doğru şekilde muhafaza etmek
    İnsülin ihtiyacı olan herkes ayrıca yeterli stok tuttuğundan ve 2 ila 8 gram arasında insülini doğru şekilde muhafaza ettiğinden emin olmalıdır. Kullanımda olan kalem 30 derecenin üzerinde saklanmamalıdır - yani pencere pervazına veya doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır. Çünkü insülin 30 derecenin üzerindeki yüksek sıcaklıklara duyarlıdır ve etkinliğini yitirir. Dikkat: İnsülin donmamalıdır, çünkü bu onu etkisiz hale getirir!
  • Ölçüm cihazını ve test şeritlerini güneşten koruyun
    Aşırı sıcaklıklar kan şekeri ölçüm cihazını ve test şeritlerini de etkileyebilir. Kan şekeri ölçüm cihazı, test şeritleri, insülin pompası ve diyabet tedavisine yönelik diğer yardımcı araçlar, mümkün olduğunca normal oda sıcaklığında veya doğrudan güneş ışığından korunarak saklanmalıdır. Bununla birlikte, düşük sıcaklıklar da yanıltıcı sonuçlar verebilir, bu nedenle malzemeleri soğutmamalısınız.
  • İnsülin ve ilaç dozunun ayarlanması
    İnsülin veya tablet bağımlılığı olanlar, sıcak havalarda insülin uygulamasının yanı sıra kan şekerini düşürücü tabletlerin dozajını da doktorları ile görüşmeli ve gerekirse ayarlamalıdır. Tansiyon düşürücüler gibi diğer ilaçların dozları da netleştirilmelidir.
  • Sık kan şekeri kontrolleri
    Prensip olarak, sıcak günlerde diyabet için günde en az iki kez kan basıncının ve kan şekerinin ölçülmesi tavsiye edilir.
  • Bunların dışında, sıcak günlerde metabolizması sağlıklı olan kişiler için de geçerli olan her şey diyabetli kişiler için de geçerlidir
    Yaz aylarında da yeterli spor ve egzersiz şarttır. Ancak özellikle sıcak günlerde, öğle sıcağından kaçınmak için spor aktiviteleri sabahın erken saatlerine veya akşam geç saatlere ertelenmelidir. Dışarıdayken başınızı, cildinizi ve gözlerinizi UV ışınlarından korumak önemlidir.

4. Nasıl iklim dostu ve sağlıklı yaşayabilirim?

Günlük yaşamda CO2 ayak izini azaltmanın birçok yolu vardır. Sürdürülebilir Tüketim Yetkinlik Merkezi'nin Sürdürülebilir Tüketim için önemli hususlar (Big Points) listesi, hangi önlemlerin en etkili olduğunu göstermektedir. Bunları bu yazıda özetledik. Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme ile sürdürülebilir bir yaşam tarzının güzel tarafları: Diyabetin ikincil hastalıklarını önler ve aynı zamanda iklimi ve çevreyi korursunuz.

Kaynaklar:

Geissel, W.: Hitzewellen sind für Diabetiker besonders bedrohlich. In: ÄrzteZeitung, 2021 (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Ärzteblatt online: Diabetologen warnen vor erhöhter Sterblichkeit durch Klimawandel. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: Neue Broschüre „Menschen in Bewegung bringen“. Nationale Empfehlungen für Bewegung und Bewegungsförderung in Kurzform. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Deutsche Diabetes Gesellschaft: Hitzewelle in Deutschland: Bei Menschen mit Diabetes steigt das Risiko für einen Herzinfarkt. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Edmonds, C. J. et al.: Dehydration in older people: A systematic review of the effects of dehydration on health outcomes, healthcare costs and cognitive performance. In: Arch Gerontol Geriatr, 2021, 95: 104380
Güncelleme: 08.08.2022