Kalp ve metabolizma için sağlıklı beslenme
Bilimsel destek: Prof. Dr. Christina Holzapfel
Dengeli beslenme bizi daha dayanıklı yapar ve birçok hastalıktan korur. Ayrıca, dengeli ve düzgün beslenme; sağlığımızı ve yaşam mutluluğumuzu pozitif etkiler.
Obezite ve kalp hastalıklarını önlemek için uzmanlar, bol miktarda sebze, meyve ve bakliyatın yanı sıra kepekli ürünler içeren çeşitli, ağırlıklı olarak bitki temelli beslenme önermektedir. Dengeli ve sağlıklı beslenme aynı zamanda kan şekeri seviyelerini normal aralıkta tutmaya ve böylece tip 2 diyabeti önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olur.
Sağlıklı beslenmeyi hayatınıza entegre etmek için örneğin, günde 5kuralı uygundur: Günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze yiyin. Sağlıklı bir atıştırmalık alternatifi olarak; kuruyemişler, sebze çubukları veya biraz meyve ile doğal yoğurt, öğün aralarında tüketebilirsiniz.
İçindekiler
1. Beslenme, kardiyovasküler sistem hastalıkları ve benzer hastalıklar için nasıl bir rol oynar?
Yaşamsal besinleri, gıdalar aracılığıyla alırız. Dengesiz ve tek taraf ağırlıklı beslenme, eksiklik belirtilerine veya enerji ve besin fazlalığına neden olabilir. Bu, sağlığı etkileyebilir.
Kişisel yaşam tarzının özellikle beslenme ve egzersizin sağlık üzerinde önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Özellikle aşırı kilo (obezite), kardiyovasküler hastalıklar ve tip 2 diyabet gibi bulaşıcı olmayan hastalıkların gelişimi ve ilerlemesi beslenmeden oldukça etkilenebilir.
Sağlıklı beslenme biçimi, obezitenin önlenmesine ve çeşitli hastalıkların önüne geçilmesine yardımcı olabilir. Ancak aynı zamanda, sağlıksız ve yüksek kalorili bir beslenme hastalıkların gelişmesini ve ilerlemesini neden olabilir.
Bilmekte fayda var:
Sağlıklı bir yaşam tarzı için her zaman dengeli, sağlıklı bir beslenme ve düzenli fiziksel aktivite kombinasyonu gerekir. Günlük yaşamınızı nasıl aktif hale getirebileceğiniz ve aktivitelerinizi nasıl artırabileceğinize dair daha fazla bilgiyi buradan okuyabilirsiniz.
Tip 2 diyabet riski
Bir meta-analiz kapsamında, belirli gıda grupları ile tip 2 diyabet riski arasındaki ilişkiyi araştıran toplam 88 prospektif çalışma değerlendirilmiştir. Bu şunu gösterdi:
- Günde 2 porsiyon kepekli ürün (60 gram), 2 ila 3 porsiyon sebze ve meyve (her biri 160 ila 240 gram) ve 3 porsiyon süt ürünü (400 ila 600 gram) tüketen kişilerde tip 2 diyabet riski, bu besin gruplarını tüketmeyen kişilere kıyasla yüzde 42 daha düşüktü.
- Bununla birlikte, günde 2 porsiyon kırmızı et (170 gram), 4 porsiyon işlenmiş et (105 gram), 3 porsiyon şekerle tatlandırılmış içecek (750 mililitre) ve bir yumurta (55 gram) yiyen kişilerde, bu gıda gruplarından uzak duran kişilere kıyasla tip 2 diyabet riski 3 kat artmıştır.
Toplamda analiz, kepekli ürünler, sebze, meyve ve süt ürünlerinin optimal tüketiminin yanı sıra kırmızı ve işlenmiş et ile şekerle tatlandırılmış içeceklerden kaçınmanın tip 2 diyabet riskini yaklaşık yüzde 80 oranında azaltabileceğini göstermiştir.
Bilmekte fayda var:
Yüksek tuz tüketimi, aynı zamanda tip 2 diyabet riskinin artmasıyla da ilişkilidir. Bir çalışma kapsamında, yemeklerine genellikle veya her zaman tuz ekleyen kişilerin, nadiren veya hiç tuz eklemeyen kişilere kıyasla daha yüksek tip 2 diyabet riskine sahip olduğunu gösterilmiştir. Yine de kesin korelasyonların netleştirilmesi için daha fazla çalışma yapılması gereklidir.
Fazla kilo ve obezite riski
Belirli gıda gruplarının tüketimine bağlı olarak fazla kilolu olma, aşırı kilolu olma (obezite) ve kilo alma riskinin değerlendirilmesinde de benzer sonuçlara varılmıştır:
- Günde 5 porsiyon kepekli ürün (150 gram) ve 3'er porsiyon sebze ve meyve (her biri 240 gram) yiyen kişilerde fazla kilo/obezite riski, bu besin gruplarını tüketmeyen kişilere kıyasla yüzde 38 daha düşüktür.
- Günde 2 porsiyon kepekli ürün (60 gram), 5 porsiyon sebze (400 gram) ve 3 porsiyon meyve (240 gram) tüketildiğinde kilo alma riski yüzde 59 oranında azalmıştır.
- Günde 5 porsiyon beyaz unlu ürün (150 gram) ve 3 porsiyon şekerle tatlandırılmış içecek (750 mililitre) tüketen kişilerde fazla kilo/obezite riski, bu gıda gruplarından uzak duran kişilere kıyasla yüzde 59 artmıştır.
- Günlük 2 porsiyon kırmızı et (170 gram) ve 3 porsiyon şekerle tatlandırılmış içecek (750 mililitre) tüketimi ile abdominal obezite riski yüzde 63 oranında artmıştır.
Kardiyovasküler sistemi hastalıkları
Bir meta-analiz de koroner kalp hastalığı (KKH) ve felç gibi kardiyovasküler hastalık riski üzerinde besinsel bir etki olduğunu göstermiştir. Belirli gıda gruplarının tüketimi KKH üzerinde risk azaltıcı veya risk artırıcı bir etkiye sahip olabilir.
- KHK: 3 porsiyon kepekli ürün (90 gram), 3 ila 4 porsiyon sebze (240 ila 320 gram), 2 ila 3 porsiyon meyve (160 ila 240 gram), 1'er porsiyon kuruyemiş (28 gram) ve bakliyat (100 gram) ve 3 porsiyona kadar balık (300 grama kadar) tüketen kişilerde KKH riski, bu besin gruplarını tüketmeyen kişilere göre yüzde 65 daha düşüktür.
- Felç:
- Günde 2 porsiyon sebze ve meyve (her biri 160 gram) ve 1 porsiyon balık (100 gram) yiyen kişilerde felç riski, bu besin gruplarını tüketmeyen kişilere kıyasla yüzde 40 daha düşüktür.
- Günde 2'şer porsiyon kırmızı et (170 gram) ve işlenmiş et (60 gram) ile 2 porsiyon şekerle tatlandırılmış içecek (500 mililitre) tüketen kişilerdeinme riski, bu besin gruplarını tüketmeyen kişilere kıyasla yüzde 60 artmıştır.
2. Kalp ve metabolizma için iyi olan bir beslenme nasıl görünüyor?
Dengeli ve sağlıklı bir beslenme performansı artırabilir, sağlığınızı ve yaşam memnuniyetini yükseltebilir. Ayrıca çeşitli hastalıkların önlenmesine veya tedavi edilmesine yardımcı olabilir. Bunlar arasında tip 2 diyabet, aşırı kilo (obezite), yağlı karaciğer ve yüksek tansiyon ve damar sertliği gibi kardiyovasküler hastalıklar yer almaktadır. Başka bir olumlu yön: Sağlıklı, ağırlıklı olarak bitki temelli bir diyet daha sürdürülebilirdir ve çevreyi korur.
Dengeli ve sağlıklı beslenme çeşitlidir, bize tüm önemli besinleri sağlar ve tükettiğimizden daha fazla enerji vermez. Pratikte bu, özellikle şu anlama gelir: Düşük enerji yoğunluğuna ve yüksek besin yoğunluğuna sahip gıdaları tercih edin-örneğin sebzeler.
Sağlıklı beslenme;, sebze, meyve, bakliyat, tam tahıllı ürünler, kuruyemişler ve bitkisel yağlar gibi vitamin, mineral ve lif açısından zengin sağlıklı gıdalara dayanır. Daha az miktarlarda az yağlı süt ve süt ürünleri, yağsız et ve balık da sağlıklı beslenmenin bir parçasıdır.
Şeker, tuz ve alkolün yanı sıra yüksek oranda işlenmiş gıdalardan kaçınılmalı veya sadece az miktarlarda tüketilmelidir.
Dengeli, yüksek lifli karışık beslenmeye ek olarak, metabolizma ve kardiyovasküler sistem için sağlık açısından yararlı başka beslenme biçimleri de vardır. Bunlar arasında örneğin Akdeniz diyeti (Mediterranean diet), hipertansiyonu durdurmak için özel bir diyet yaklaşımı olan DASH diyeti (Dietary Approach to Stop Hypertension) ve vejetaryen diyet yer almaktadır.
Kalp ve metabolizma için süper yiyecekler
Bu besin grupları özellikle kalp ve metabolizma için iyidir:
- Sebze ve meyve: Renkli ve çeşitli meyve ve sebzeler, sağlığa yararlı birçok bileşen sağlar. Koyu renkli meyveler ve sulu şeftalilerin yanı sıra parlak renkli sebzeler genellikle açık renkli çeşitlerden daha fazla besin içerir. Tavsiye: Mümkünse sebze ve meyveleri meyve suyu veya smoothie şeklinde değil, bütün olarak tercih edin.
- Kepekli ürünler: Kepekli ürünler çok sayıda mineral, vitamin ve lif içerir. Bu yüzden geçerlidir: İster makarna, pirinç, un, ekmek veya poğaça olsun, mümkün olduğunca kepekli olanları tercih edin. Kim beyaz undan yapılan gıdaların kepekli alternatiflerle değiştirirse obezite, tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık ve diğer hastalık risklerini azaltır.
Tavsiye:
Kepekli çeşitleri (örneğin makarna) geleneksel makarna çeşitlerinizle karıştırarak kepekli dünyasına giriş yapın. Bu, kepekli ürünlere alışmanıza yardımcı olur ve kepekli ürünlere geçişi kolaylaştırır.
- Bakliyatlar: Fasulye, mercimek, bezelye ve nohutgibi bakliyatlar yüksek oranda bitkisel protein, lif ve sağlığa yararlı diğer içeriklere sahiptir. Düzenli bakliyat tüketimi, aşırı kilo (obezite), tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar riskini azaltabilir.
- Kuruyemişler: Düzenli kuruyemiş tüketiminin, sağlığa olumlu etkileri vardır. Badem, Antep fıstığı, kaju, ceviz ve diğer kuruyemişlerkan basıncını ve kolesterol seviyelerini düşürebilir. Ayrıca kan damarlarının işlevini iyileştirebilir ve iltihap gidericibir etkiye sahip olabilirler
- Bitkisel yağlar: Bitkisel yağlar, vücuda enerji ve temel yağ asitleri sağlar. Özellikle kolza tohumu, zeytin, keten tohumu ve ceviz yağı gibi bitkisel yağlarda bulunan doymamış yağ asitleri, kardiyovasküler sistem için sağlık yararları açısından bağlantılıdır.
- Balık: Somon veya uskumru gibi yağlı balıklar, yüksek oranda sağlığa yararlı omega 3 yağ asitleri içerir. Düzenli olarak yağlı balık yiyen kişilerde fazla kilo (obezite) ve kalp krizi veya felç gibi kardiyovasküler hastalıkların görülme olasılığı daha seyrektir.
- Yeşil çay: Yeşil çay, kateşinler de dahil olmak üzere çeşitli ikincil bitki maddeleri içerir. Bunlar kan damarlarını genişletir ve böylece kan dolaşımına yardımcı olur. Ayrıca, damar kireçlenmesini (arterioskleroz) önlemeye de yardımcı olurlar. Bu kalp krizi, felç ve yüksek tansiyon riskini düşürebilir. Çalışmalar, yeşil çayın tip 2 diyabet ve obezite hastalarında kardiyovasküler hastalık riskinin azalmasıyla da ilişkili olduğunu göstermektedir.
- Fermente soya ürünleri: Tempeh gibi fermente soya bazlı gıdalar, lif ve izoflavonlar gibi ikincil bitki maddeleri içerir. Çalışmalarda, fermente soya ürünlerinin tüketiminin, kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet ve aşırı kilo (obezite) riskinde azalma ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
Bilmekte fayda var:
Çalışmalarda tek bir gıdanın veya gıda gruplarının kalp ve metabolizma üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler olduğu gösterilmiş olsa da, sonuçta her şey, tek bir gıdaya veya gıda (gruplarına) değil sağlıklı bir yaşam tarzına ve dengeli bir beslenmeye bağlıdır. Beslenme planınızı zenginleştiren tek bir gıda değil, gıda çeşitliliğidir.
3. Sağlıklı beslenme: Günlük hayatta nasıl olur
Zaman azlığı, sabitleşmiş rutinler, tatlı veya tuzlu atıştırmalıklara duyulan özlem ve sürekli aşırı yiyecek isteği, kişisel davranışlar ve çeşitli çevresel ve sosyal faktörler sağlıklı beslenmeyi zorlaştırabilir. Yine de günlük yaşamda dengeli bir beslenme nasıl sağlanabilir? Çoğu kişinin aklına artık, katı kurallar, çileci bir feragat ya da sıkıcı yiyecekler geliyor. Ama durum tam tersi: Dengeli ve sağlığa yararlı beslenme için bir sağlık ölçeği gibi çeşitli ve renkli gıda seçimleri ve sağlıklı bir diyet çok önemlidir.
Alman Beslenme Derneği'nin (DGE) "İyi yemek ve içmek" başlıklı beslenme önerileri, sağlıklı ve sürdürülebilir bir beslenmenin nasıl olması gerektiğine dair genel bir bakış sunmaktadır:
En iyisi su içmek:
Günde yaklaşık 1,5 litre su için. Bu yüzden en iyisi su veya şekersiz çay gibi kalori içermeyen başka içecekler içmektir. Musluktan akan içme suyu Almanya'da taze, güvenli ve kolay ulaşılabilir bir gıda maddesidir. Şekerle tatlandırılmış ve alkollü içecekler tavsiye edilmez. Bunlar sadece vücudumuzu değil, aynı zamanda cüzdanımızı da zorlar.
Sebze ve meyve – Çok ve çeşitli:
Rengarenk meyve ve sebze çeşitlerinden yararlanın. Bol miktarda vitamin, mineral, lif ve ikincil bitkisel madde sağlarlar. Meyve ve sebze sağlık için iyidir ve tokluk hissi sağlarlar. Günlük, en az 5 porsiyon (550 gram) meyve sebzenin tadını çıkartın. Mümkün olduğunca mevsimsel ve bölgesel ürünler seçin.
Düzenli bir şekilde bakliyat ve kuruyemiş yemek:
Bezelye, fasulye ve mercimek gibi bakliyatlar protein, vitamin, mineral, lif ve fitokimyasallar açısından zengindir. Kuruyemişler ayrıca esansiyel yağ asitleri sağlar ve kalp sağlığına iyi gelir. Haftada en az bir kez bakliyat (125 gram) ve günde küçük bir avuç fındık (25 gram) tüketilmesi önerilir.
Kepek en iyi seçimdir:
Kepekli ürünler sizi daha uzun süre tok tutar ve beyaz unlu ürünlere göre daha fazla vitamin, mineral ve lif içerir. Özellikle kepekli ürünlerdeki lif, tip 2 diyabet, yağ metabolizması bozuklukları, kolon kanseri ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Günde 5 porsiyon (300 gram) tahıl ve tahıl ürünleri öneriliyor.
Bitkisel yağları tercih edin:
Bitkisel yağlar, esansiyel yağ asitleri ve E vitamini açısından zengindir. Örneğin, kolza yağı ve bundan yapılan margarinin yanı sıra ceviz, keten tohumu, soya ve zeytinyağını tercih edin. Günde bir porsiyon (10 gram) tavsiye ediliyor.
Günlük süt ve süt ürünleri:
Süt ve süt ürünleri özellikle protein, kalsiyum, B2 vitamini ve iyot sağlar ve kemik sağlığını korur. Günde 2 porsiyon tüketilmelidir. Bir porsiyon, örneğin; bir bardak süt (250 mililitre), bir dilim peynir (30 gram) veya bir yoğurt (150 gram) olmalıdır. Bitki bazlı süt alternatiflerinde kalsiyum, B2 vitamini ve iyot alınımına dikkat edilmelidir.
Haftalık balık:
Somon, uskumru ve ringa balığı gibi yağlı balıklar değerli omega-3 yağ asitleri içerir. Morina veya kırmızı balık gibi deniz balıkları da iyot içerir. Haftada 2 porsiyona kadar balık önerilir. Bir porsiyon balık yaklaşık 120 gramdır.
Et ve sucuk – az çoktur:
Et, kolayca bulunabilen demirin yanı sıra selenyum ve çinko içerir. Çok fazla sığır, domuz, kuzu ve keçi eti ve özellikle sucuk, kardiyovasküler hastalık ve kolon kanseri riskini artırır. Ayrıca, et ve sucuk ürünlerinin üretimi, bitki bazlı gıdaların üretiminden daha büyük bir çevresel etkiye sahiptir. Et ve sucuk yiyorsanız, haftalık miktar 300 gramı aşmamalıdır.
Tatlı, tuzlu ve yağlı yiyecekler – bırakmak daha iyi:
Sucuk, hamur işleri, şekerlemeler ve fast food gibi işlenmiş gıdalar ile kalorili içecekler genellikle yüksek miktarda şeker, tuz ve yağ içerir. Yüksek tüketim, obezite, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon gibi kardiyovasküler hastalıkların gelişimine neden olur.
Yemeklerin keyfini çıkarın:
Yemek yerken acele etmeyin ve bir mola verin. Yavaş ve bilinçli bir şekilde yemek yemek de tokluk hissi sağlar. Birlikte yemek yemek de sağlık açısından olumlu bir etkiye sahip olabilir.
Hareket etmeye devam edin ve kilonuza dikkat edin:
Dengeli ve sağlıklı beslenmenin yanı sıra düzenli egzersiz de sağlıklı bir yaşam tarzında önemli bir rol oynar. Günlük aktiviteler ve günlük egzersiz kemik sağlığını destekler ve obezite ile kardiyovasküler hastalıkları, tip 2 diyabet, kanser, depresyon ve osteoporoz gibi çok sayıda hastalığa yakalanma riskini azaltır. Ayrıca egzersiz iyidir!
DGE tavsiyeleri 18 ile 65 yaş arasındaki sağlıklı yetişkinlere yöneliktir. Verilen porsiyon miktarları gıda seçimi için bir rehber niteliğindedir. Kişiye özel uyarlamalar mümkündür. Vejetaryen beslenmede et, sosis ve balığın yerini kepekli ürünler, bakliyat ve sebzelerin yanı sıra kuruyemişler ve yağlı tohumlar alabilir.
Bilmekte fayda var:
Alman Beslenme Derneği'nin beslenme önerileri sadece sağlığı değil aynı zamanda sürdürülebilirliği ve çevresel etkileri de dikkate almaktadır. Bir diğer sağlıklı ve çevre dostu beslenme konsepti de gezegensel sağlık diyetidir (Planetary Health Diet). Bu konuda daha fazla bilgi için “Sürdürülebilir ve Sağlıklı Yaşam” makalesini okuyabilirsiniz.
Besin skoru:
Besin skoru, bir gıdanın besin kalitesi hakkında bilgi veren basitleştirilmiş bir etiketleme sistemidir. A'dan E'ye kadar 5 seviyeli renk skalası, önceden paketlenmiş bir gıdanın oldukça olumlu veya oldukça olumsuz besin bileşenleri içerip içermediği konusunda hızlı bir yönlendirme sağlar. Besin skoru, aynı zamanda bir ürün grubuna ait farklı gıdaları karşılaştırmak için de kullanılabilir.
"Günde 5 öğün" - Nasıl daha fazla meyve ve sebze yiyebilirim?
"Günde 5" formülü, hemen hemen herkes için geçerli olan sağlıklı bir diyetin temel taşıdır. Diyet değişikliği için genellikle karmaşık bir diyet planı gerekli değildir.
Ana öğünlerinizde ve ara öğünlerinizde günde 5 porsiyon meyve ve sebze yemek vücudunuza önemli besleyici maddeler sağlar. Bu, vücudu zinde tutar ve tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi yaşam tarzıyla ilgili birçok hastalığa karşı korur. Ancak araştırmalar, birçok insanın henüz her gün bu miktarda meyve ve sebze yemeyi başaramadığını gösteriyor.
Bir porsiyon meyve veya sebzenin büyüklüğünükendi elinizle kolayca ölçebilirsiniz. 1 parça meyve veya sebze – 1 biber veya 1 elma gibi – 1 ele sığar. Küçük meyveler veya doğranmış sebzeler 2 avuç içini doldurmalıdır.
Günlük beslenmenize daha fazla meyve ve sebze eklemenin çeşitli yolları vardır: Bir seçenek, meyve ve sebzeleri her ana öğüne ve öğünler arasında atıştırmalık olarak dahil etmektir. Ayrıca, örneğin fırınlanmış sebzeler, sebzeli lazanya veya tava ya da renkli bir salata tabağı ile bir öğünde birkaç porsiyon sebze veya meyve tüketmek de mümkündür. Bir porsiyon meyve veya sebze bazen 1 bardak meyve suyu veya smoothie ile değiştirilebilir. Bununla birlikte, meyve suları genellikle çok fazla şeker içerir ve sadece kısa bir süre için doyurucudur.
Mümkün olduğunca mevsimsel ve bölgesel meyve ve sebzelerin satın alınması tavsiye edilir. Bu, cüzdan ve çevre için kolaydır. Herhangi bir katkı maddesi içermeyen dondurulmuş sebzeler de kullanılabilir.
Kaynaklar:
Bechthold, A. et al.: Food groups and risk of coronary heart disease, stroke and heart failure: A systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. In: Crit Rev Food Sci Nutr, 2019, 59: 1071-1090
Bundeszentrum für Ernährung: Mehr Gemüse und Obst – mehr Genuss und Vitalität. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Gesellschaft für Ernährung: Gemüse und Obst in der Prävention ausgewählter chronischer Krankheiten. 2012 (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Gesellschaft für Ernährung: Gut essen und trinken – die DGE-Empfehlungen. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Gesellschaft für Ernährung: DGE-Ernährungskreis. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Dwivedi, S. et al.: Significance of Soy-Based Fermented Food and Their Bioactive Compounds Against Obesity, Diabetes, and Cardiovascular Diseases. In: Plant Foods Hum Nutr, 2023, 79: 1-11
Lichtenstein, A. H. et al.: Dietary Guidance to Improve Cardiovascular Health: A Scientific Statement From the American Heart Association. In: Circulation, 2021, 144: e472-e487
Liu, B. et al.: Green tea consumption and incidence of cardiovascular disease in type 2 diabetic patients with overweight/obesity: a community-based cohort study. In: Arch Public Health, 2024, 82: 18
Pang, J. et al.: Green tea consumption and risk of cardiovascular and ischemic related diseases: A meta-analysis. In: Int J Cardiol, 2016, 202: 967-974
Schlesinger, S. et al.: Food Groups and Risk of Overweight, Obesity, and Weight Gain: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies. In: Adv Nutr, 2019, 10: 205-218
Schwingshackl, L. et al.: Food groups and risk of type 2 diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. In: Eur J Epidemiol, 2017, 32: 363-375
Skurk, T. et al.: Empfehlungen zur Ernährungsprävention des Typ-2-Diabetes mellitus. In: Diabetol Stoffwechs, 2023, 18: S449-S465
The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health: The Planetary Health Diet. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Wang, X. et al.: Dietary Sodium Intake and Risk of Incident Type 2 Diabetes. In: Mayo Clin Proc, 2023, 98: 1641-1652
Güncelleme: 07.05.2024