Ana içeriği göster

İkincil hastalıkları önleme

Bilimsel destek: Prof. Dr. Karsten Müssig

Diyabet beraberinde ağır ikincil hastalıklar getirebilir. Çünkü yüksek kan şekeri değerleri uzun vadede organlara zarar verebilir ve strese ve hatta psikolojik hastalıklara neden olabilir.

Ancak iyi haber, diyabetten kaynaklanan ikincil hastalıkları önlemenin veya geciktirmenin yollarının olmasıdır. En iyisi erken müdahale etmeniz ve diyabet hastalığınızla ilgilenmenizdir.

 

İlk adım, değişik ikincil hastalıklar, bunların ortaya çıkışı ve önleme yolları hakkında bilgilenmektir. İkinci adımda, olası sonuçları önlemek için kendiniz pek çok şey yapabilirsiniz: Sağlıklı bir yaşam tarzı sürün, kan şekeri seviyenizin iyi kontrol edildiğinden emin olun ve düzenli tıbbi muayenelerinizi ihmal etmeyin.

Diyabet uzun vadede vücudun nerelerinde etkilerini gösterir?

Diyabet hastalığında kan şekeri seviyesi uzun vadede sürekli olarak normal değerlerden sapma gösterirse, büyük ve küçük kan damarları bundan etkilenebilir ve bu da vücudun farklı bölgelerinde ikincil hastalıkları ortaya çıkarabilir. Bu ikincil hastalıklar hastalık yükünü artırır ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bilgilendirme grafiğimizde hangi organların sıklıkla etkilendiği gösterilir.

Kendinize ve vücudunuza iyi bakın ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürün. Bu şekilde kendinize iyi bir şey yapmış olursunuz.

Debgeli beslenme

Dengeli ve çeşit bakımından zengin beslenin. Menünüzde özellikle sebze ve meyve gibi yüksek lifli gıdalar, tam tahıllı ürünler ve baklagiller yer almalıdır. Ayrıca tercihen bitkisel yağlar kullanılmalıdır.

Tip 2 diyabette beslenme ile ilgili daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz!

Tip 1 diyabette beslenmeyle ilgili bilmeniz gerekenleri burada okuyabilirsiniz.

Düzenli hareket

Düzenli olarak hareket edin. Özellikle günlük yaşam içinde düzenli hareket etmek çok önemlidir. Kendinize, hoşunuza gidecek bir spor çeşidi seçin.

Tip 2 diyabet ve hareket hakkında daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Tip 1 diyabette spor: Önemli her şeyi burada bulabilirsiniz.

Tütün ve alkolden kaçınma

Tütün tüketimi, kalp ve damar hastalıklarının ortaya çıkmasında çok önemli bir risk faktörüdür. Alkol tüketimi, yağlı karaciğer hepatiti ve siroza dönüşebilen yağlı karaciğer riskini artırır.

Normal kiloyu koruyup fazla kiloyu azaltma

Normal bir kiloya sahip olmaya çalışın. Eğer fazla kilo sıkıntınız varsa bundan kurtulmaya çalışın. Eğer başlangıç kilonuzun yüzde 5 ila 10’unu vermeyi başarırsanız şeker metabolizmanızda belirgin bir iyileşme olur.

Kan şekerinin uzun vadeli bir şekilde iyi ayarlanması, ikincil hastalıkların ortaya çıkma riskini azaltır ve bu hastalıkların önlenmesinde her şeyden önemlidir. Doktorunuzla hangi uzun vadeli kan şekeri değerinin (HbA1c değeri) hedeflenmesi gerektiğini görüşün. Önceki ve eşlik eden hastalığa bağlı olarak, biraz daha yüksek bir hedef belirlenmesi daha iyi olabilir. Çok yüksek veya çok düşük kan şekerinden olabildiğince kaçınmak gerekir.

Yüksek tansiyon ve yüksek kan lipidleri damar fonksiyonunu daha da kısıtlayabilir. Rehberler, üst kan basıncı değerinin 140 mmHg'nin altında tutulmasını önermektedir. Bununla birlikte, hedef değerinizi doktorunuzla da konuşmalısınız.

Bilmekte fayda var

Etkilenen organa bağlı olarak, daha başka önleyici tedbirler çok önemlidir. Arka plan makalelerimizde daha fazlasını öğrenin!

Düzenli doktor kontrolleri

Tüm önleyici muayeneler için doktorunuza gidin. En önemli kontroller, Alman Diyabet Birliği’nin Diyabet Sağlık Pasaportunda (Almanca link) listelenmiştir ve orada da belgelenebilir. Tip 2 diyabet hastaları bu muayeneleri ilk tanıdan itibaren düzenli olarak yaptırmalıdırlar. Tip 1 diyabet hastaları için bu muayenelerin, 11 yaşından itibaren veya teşhisten sonraki 5 yıl içinde yapılması önemlidir.

Alman Diyabet Birliği’nin Diyabet Sağlık Pasaportuna göre önemli tetkikler:

Her 3 ayda bir:

  • Vücut kilosu ve bel genişliğinin kontrolü
  • Tansiyon ölçümü
  • Uzun vadeli kan şekerini belirleme (HbA1c)
  • Ciddi kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) sıklığının kaydedilmesi
  • İğne vurulan yerlerin kontrolü
  • Sigara içme durumunun sorulması

Senede 1 kez

Her 2 yılda bir

Bulgulara bağlı olarak yukarıdaki muayenelerin daha sık yapılması tavsiye edilebilir. Ayrıca vücudunuzu düzenli olarak gözlemleyin. Ayaklarınızda his değişikliği mi var? Bir yaranız mı var? Gözleriniz veya dişleriniz gibi başka bir yerinizde değişiklikler mi fark ediyorsunuz? Fark ettiğiniz değişikliklerle ilgili olarak doktorunuzla görüşün.

İkincil hastalıkların teker teker muayeneleri hakkında daha detaylı bilgileri ilgili makalelerde bulabilirsiniz.

Kaynaklar:

American Diabetes Association: Standards of Medical Care in Diabetes - 2019. In: Diabetes Care, 2019, 42: S1-S193
Bundesärztekammer et al.: Nationale Versorgungsleitlinie Therapie des Typ-2-Diabetes. Langfassung. 1. Auflage. Version 4. 2013 (Gültigkeit abgelaufen, in Überprüfung)
Deutsche Diabetes Gesellschaft: S3-Leitlinie Therapie des Typ-1-Diabetes. 2. Auflage. 2018
Deutsche Diabetes Gesellschaft et al.: Gesundheits-Pass Diabetes. 2017
Landgraf, R. et al.: Therapie des Typ-2-Diabetes. In: Diabetologie, 2018, 13: S144-S165
Güncelleme: 18.12.2019