Ana içeriği göster

Tip 1 diyabet durumunda spor yapma: Kan şekeri nasıl kontrol altında tutulabilir?

Bilimsel destek: Dr. Ulrike Becker 

Diyabet hastalarının günlük hayatta karşılaştıkları en büyük zorluklardan biri: Kan şekerini spor sırasında ve sonrasında optimum aralıkta tutmaktır. Ancak tedaviyi yapılan spor egzersizine uygun hale getirmek için kan şekerini etkileyen faktörler bilindiğinde tip 1 diyabet hastası olan kişiler de rahatlıkla spor yapabilirler.  

Spor, tip 1 diyabet hastası olan birçok kişinin hayatının önemli bir parçasıdır ve sağlık açısından birçok yararı vardır. Ancak fiziksel etkinlik, beraberinde bazı riskler de getirmektedir. Örneğin spor sırasında veya sonrasında metabolik denge bozulabilir. Kan şekeri düşüklüğü riski etkinlikten saatler sonra bile ve gece yüksek olabilir.  

Bu endişe, tip 1 diyabet hastası olan birçok kişiyi korkutarak düzenli olarak spor yapmalarını engellemektedir. Ancak bazı faktörler dikkate alındığında ve kan şekerinin nasıl seyrettiği anlaşıldığında tedavi adım adım uygun hale getirilerek optimize edilebilir. 

Genel olarak, tip 1 diyabet hastası olan kişiler, kan şekeri değerlerini takip etmeleri halinde her türlü sporu yapabilirler. Tip 1 diyabet hastası olan çocuklar, öğretmenlerin bilgilendirilmiş ve spor sırasında bir gözlerinin bu çocuklarda olması şartıyla okuldaki spor etkinliklerine katılmalıdırlar. Yüksek performanslı sporcular arasında da daima tip 1 diyabet hastası kişiler çıkmaktadır. 

Ancak dalma, paraşütle atlama ve ekstrem tırmanış gibi spor türleri için çok dikkatli olmak gerekir. Örneğin kan şekeri düşüklüğü sonucu bilinç bozukluğu ortaya çıkması durumunda risk bu sporlar daha risklidir. Bu ekstrem spor türleri, önceden kişisel olarak hazırlanma ve yoğun eğitim ile çok dikkatli bir şekilde davranmayı gerektirmektedir.



1. Sporun tip 1 diyabet hastası olan kişilere ne gibi faydaları vardır?

Hareket etmek kalp/dolaşım hastalıkları ve diyabete bağlı birçok başka dolaylı hastalık riskini azaltır. Spor aynı zamanda sağlıklı bir kiloya ulaşmaya ve uzun vadede bu kiloyu korumaya da katkı sağlayabilir. 

İnsülin direnci olması halinde düzenli olarak hareket etmek vücuttaki hücrelerin insülin hormonuna daha hassas tepki vermesine neden olur. Bunun sonucunda uzun süreli kan şekeri değeri de (HbA1c değeri) iyileştirilebilir.


2. Sağlıklı bir şeker metabolizması spora nasıl tepki verir?

Spor sırasında vücuttaki hücreler enerji üretmek için kandaki şekeri kullanır. Bu nedenle hareket edildiğinde kan şekeri seviyesi düşer. Metabolizması sağlıklı olan, yani diyabet olmayan kişilerin vücudu kan şekerinin düşmesine derhal tepki verir:  

  • Kan şekeri düştüğünde pankreas kan dolaşımına daha az insülin salar. Çünkü fiziksel harekete ek olarak insülin de kan şekerini düşürür. 

  • Şeker miktarı fazla düştüğünde karaciğer de devreye girer. Karaciğer, bu gibi durumlar için glikojen biçiminde ihtiyaç halinde salınan şeker depolar.  

Bunun ardından kan şekerinin belirli bir aralıkta kalması ve yükselmeye devam etmemesi için vücut buna karşı önlem alarak düzenler: 

  • Pankreas tekrar insülin salmaya başlar. Böylelikle hücreler kandaki şekeri alır ve bunun üzerine kan şekeri düşer. 

Vücut, bu metabolik süreçlerle kan şekerini spor sırasında ve sonrasında da en iyi aralıkta tutmayı başarır.

 

Tip 1 diyabet durumunda vücut insülin salmaz. Bu durumdaki kişilerin bunun yerine kendilerinin insülin enjekte etmeleri gerekir. İnsülin ihtiyacının her durumda ve günün her saatinde çok farklı olması nedeniyle tip 1 diyabet hastası kişiler için kan şekerini sürekli en iyi aralıkta tutmak zor olabilir.


3. Tip 1 diyabet hastalarında spor kan şekerini nasıl etkiler?

Tip 1 diyabet hastası kişiler, spor yaparken kan şekeri seviyesinin çok fazla düşmemesine veya yükselmemesine dikkat etmelidirler. Yani en önemli şey, düşük kan şekerini (hipoglisemi) veya yüksek kan şekerini (hiperglisemi) önlemektir.  

Şekerinin yapılan spor türüne göre olası etkileri tahmin edilebilir ve buna uygun şekilde davranılırsa normalde düşük ve yüksek kan şekeri olmak üzere her iki metabolik denge bozukluğu da önlenebilmektedir.  

Sporun kan şekerini tam olarak nasıl etkilediği, farklı faktörlere bağlıdır. Bu bağlamda hareketin türü, yoğunluğu ve süresi belirleyicidir. Ancak fiziksel etkinliğin günün hangi saatinde yapıldığı ve başka birkaç tane daha durum kan şekerini etkiler.

Bilmekte fayda var:

Bahar temizliği, kısa bir yürüyüş veya teneffüste bahçede koşuşturmak da enerji ister ve kan şekerini düşürebilir. 

Hareketin türü ve yoğunluğu

Aerobik ve anaerobik hareket olmak üzere iki farklı hareket vardır. Aerobik zorlamalar büyük kas gruplarının tekrarlayan ve sürekli bir şekilde hareket ettirilmesini (örneğin uzun yürüyüş, bisiklete binmek, koşmak veya yüzmek) kapsarken kısa, hızlı egzersiz birimleri (örneğin kısa mesafeli hızlı koşular veya yoğun kuvvet egzersizi) daha çok anaerobik enerji üretimine dayanır. Genel olarak farklı spor türlerinde her iki enerji sistemi farklı oranlarda zorlanır. 

Kan şekeri üzerindeki etkileri hareketin türüne ve yoğunluğuna göre farklılık gösterebilir: Uzun ve devamlı spor türleri (dayanıklılık sporları) – yani aerobik hareketler – kan şekerini düşürürken kısa, yoğun egzersizler – yani anaerobik hareketler – kan şekerinin yükselmesine yol açabilir. 

Spor sırasında ve sonrasında kan şekeri dengesinin bozulmasının nasıl önlenebileceğini bu bölümde okuyacaksınız.

Bilmekte fayda var:

Hareketin kapsamı ve yoğunluğu, enerjinin nasıl temin edileceğini belirler. 2 dakikaya kadar olan çok yoğun, kısa süreli zorlanmalarda çok kısa bir süre içinde anaerobik bir şekilde enerji temin edilerek büyük miktarlarda enerji sağlanır. 1 ila 2 saatlik orta dereceli yoğunluğa sahip zorlanmalarda glikojenden şeker salınımı söz konusudur; ancak depolama kapasiteleri sınırlıdır. Süre arttıkça en nihayetinde yağ yakımı öne çıkar. 

Saat ve insülin ihtiyacı 

Doğal hormon dalgalanmalarından dolayı öğle ve gece yarısı gibi insülin ihtiyacı, sabahın erken saatlerine ve akşam saatlerine göre genellikle daha düşüktür. Bu nedenle insülin ihtiyacının yüksek olduğu saatlerde spor yaparken yüksek kan şekeri riskini azaltmak için insülinin fazla düşürülmemesi önerilir.  

İnsülinin etkisi ve spordan önce yenilen yemeğin türü ve miktarı 

Spor yapılırken vücutta etkiyen ne kadar insülin olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Doza ve enjekte edildiği yere bağlı olarak insülin önceden yenen yemeklerden sonra birkaç saat boyunca vücutta etki edebilir. Tip 1 diyabet hastası bir kişi bu etki süresi içinde spor yaparsa kan şekeri çok hızlı düşebilir.  

Ayrıca spordan önce alınan karbonhidratların türü ve miktarı da kan şekerine etki eder: Karmaşık karbonhidratlar (örneğin tam tahıl ekmeği, sebze ve meyvede bulunan karbonhidratlar gibi), kana daha yavaş karışır. Karbonhidratların yağ ile birlikte tüketilmesi de yemek yedikten saatler sonra dahi kan şekerine etki edebilir. 

Spordan sonra kan şekeri düşüklüğü: Kasları yeniden doldurma etkisi 

Spor yaptıktan saatler sonra dahi kan şekeri düşüklüğü ortaya çıkabilir. Bunun nedeni, spor yaptıktan sonra insülin duyarlılığının artması ve kasları yeniden doldurma etkisidir. Vücut, kaslardaki boşalan glikojen depolarını tekrar doldurmaya çalışır. Bunun için kandan şeker (glikoz) alır ve bu da egzersiz yaptıktan sonra en az 24 saat boyunca kan şekeri düşüklüğüne neden olabilir. Özellikle geceleri kan şekeri düşüklüğü tehlikesi vardır; bu nedenle tip 1 diyabet hastası kişiler spor yaptıktan sonra kan şekeri değerlerini düzenli olarak kontrol etmelidirler. 

Bu nedenle, geceleri kan şekeri düşüklüğü eğilimi olan tip 1 diyabet hastası kişilerin akşam egzersiz yapmaktansa sabah egzersiz yapmaları önerilir. 

Önemli: Kısa süreli, yoğun, anaerobik zorlanmalardan sonra da kan şekeri düşebilir. Aerobik ve anaerobik enerji üretimi arasında geçiş yapılan spor türlerinde yoğunluğa bağlı olarak hem kan şekeri düşüklüğü hem de kan şekeri yüksekliği ortaya çıkabilir.

Bilmekte fayda var:

Özellikle de tip 1 diyabet teşhisi konulmasının üzerinden çok geçmemişse veya yeni spor türleri denemek istediğinizde deneyimli bir diyabet ekibinden eğitim alın. Diğer tip 1 diyabet hastası kişilerin paylaştıkları deneyimlerini okumak için internet forumlarında da araştırın. 


4. Spor sırasında metabolizma dengesinin bozulmasını nasıl önleyebilirsiniz?

  • Kan şekerini sık sık kontrol etme 
    Gerekli önlemleri erkenden alabilmek için kan şekerinizi düzen olarak (spor öncesinde, sırasında ve sonrasında) kontrol edin. 

    Başlangıçtaki kan şekeri 
    Kan şekeri değeri fiziksel etkinliğe başlamadan önce 270 mg/dl (15 mmol/l) altında olmalıdır. Aerobik spor egzersizleri için önerilen kan şekeri değeri, 126 ila 180 mg/dl'dir (7,0 ila 10,0 mmol/l). Kan şekeri değerinin 270 mg/dl (15 mmol/l) üzerinde olduğu ve kanda veya idrarda keton tespit edilmesi halinde spor yapmamanız gerekir. Diyabetik ketoasidoz tehlikesi vardır.  

    Kan şekeri değerinin 90 mg/dl (5,0 mmol/l) altında olması halinde spora başlamamalısınız. Kan şekeri düşüklüğü tehlikesi vardır. Karbonhidratlar yiyin ve biraz bekleyin. Meyve (örneğin olgun muz) veya sıvı karbonhidratlar (örneğin meyve suyu) uygundur. 

    Kan şekerinin spor türüne özel seyri 
    Kan şekerinin spor türüne bağlı olarak farklı tepki verebileceğini unutmayın. Koşma, bisiklete binme veya yüzme gibi dayanıklılık sporları, kan şekerini düşürür. Buna karşın kuvvet egzersizi veya kısa mesafeli hızlı koşu gibi yoğun zorlanmalarda kan şekeri geçici olarak yükselebilir. Aşağıdaki tedavinin egzersize nasıl uygun hale getirebileceğinizi öğreneceksiniz. Daha sonra da kan şekeri düşüklüğü yaşanabileceği için insülinle düzeltirken çok dikkatli olunmalıdır. Spor yaptıktan sonra bir gözünüz kan şekerinde olsun.  
     
  • El altında karbonhidrat bulundurma
    Spor için yanınıza daima hızlı etki gösteren karbonhidratlar alın. Meyve suyu gibi sıvı karbonhidratlar çok uygundur. Böylece kan şekeriniz düştüğünde hemen karşılık verebilirsiniz. Uzun yürüyüş gibi birkaç saat süren egzersizlerde kan şekerini dengelemek için yanınızda yavaş etki eden karbonhidratlar (örneğin müsli bar veya sandviç) karbonhidratlar bulundurmanız da yararlı olacaktır.
     
  • Stres kan şekerini yükseltebilir 
    Spor müsabakalarından önce yaşanan stres ve buna bağlı adrenalin salınımı kan şekeri değerlerini geçici olarak yükseltebilir. Buna karşı insülin kullanılarak kan şekerinin düşürülmesi halinde daha sonra kan şekeri düşüklüğü yaşanmaması için dikkatli olmak gerekir. Bu gibi durumlarda kan şekerinizi kısa aralıklarla ölçün. 
     
  • Spor günlüğü tutma 
    Vücudun spora verdiği tepki çok değişkendir ve birçok faktöre bağlıdır. Deneyime dayalı değerler elde etmek için bir spor günlüğü tutmak faydalı olacaktır. Kan şekeri değerlerinin, insülin dozunun ve alınan karbonhidratların spor günlüğüne yazılması, nasıl bir düzende seyrettiğini anlamaya yardımcı olur. Böylelikle spor yaparken diyabet tedavisini en iyi hale getirmek daha kolay olur.
     
  • Dayanıklılık sporu ardından yavaş etki eden karbonhidratlar
    Dayanıklılık sporları yaparak zorlandıktan veya yoğun bir şekilde zorlandıktan saatler sonra dahi kan şekeri düşüklüğü ortaya çıkabilir. Geceleri kan şekeri düşüklüğü olmasını önlemek için dayanıklılık sporları yaptıktan sonra gerekiyorsa akşamları ek olarak yavaş etki eden karbonhidratlar (tam tahıl ekmeği, tam tahıllı makarna veya baklagiller) yiyin. 

    Acil durumda neler yapılması gerektiğini buradan öğrenebilirsiniz.
     
  • Diyabet konusunda çevreyi bilgilendirme 
    Arkadaşlarınızı, antrenörlerinizi ve öğretmenlerinizi hastalığınız hakkında ve kan şekeri düşüklüğü halinde alınması gereken önlemler konusunda bilgilendirin.

Bilmekte fayda var:

Spor ve diyabet konusunda sorularınız varsa Uluslararası Diyabetik Sporcular Derneği (Almanca link) IDAA da birçok bilgi, görüşebileceğiniz kişiler ve ilgi çekici etkinliklere yönelik bildirimler sunmaktadır. 


5. Tedaviyi Uygun hale getirme: Yönlendirici yardım var mı?

Tedavi, spor yapmadan önce esas olarak 3 yöntemle uygun hale getirilebilir: 

  • Ek karbonhidrat almak 

  • İnsülin dozunu düşürmek 

  • Her iki yöntemin birlikte uygulanması 

Fiziksel etkinlikten önce alınan insülinin ne kadar düşürülmesi gerektiği konusunda genel geçerli kılavuz değerler vermek zordur. Bu nedenle tip 1 diyabet hastası olan kişiler planladıkları egzersiz programını mutlaka önce bir diyabet uzmanıyla görüşmelidir. Hedefe yönelik eğitimlerle kendi metabolizmanızın fiziksel zorlanmaya nasıl tepki göstereceğini tahmin etmeyi öğrenebilirsiniz.  

Kan şekeri spordan önce nasıl olmalı? 

Temel bir kural: Fiziksel zorlanmaya başlamadan önce mutlaka kan şekeri ölçülmelidir.  

1 saate kadar olan aerobik egzersizler (örneğin kısa yürüyüş, uzun yürüyüş, koşma veya yüzme) için en iyi başlangıç değerleri 126 ile 180 mg/dl'dir (7,0 ila 10,0 mmol/l).  

Anaerobik zorlanmalar içeren çok yoğun bir egzersiz (örneğin yoğun kuvvet egzersizi veya kısa mesafeli hızlı koşular) planlanıyorsa kan şekeri başlangıç değerlerinin 90 ila 124 mg/dl (5,0 ila 6,9 mmol/l) düzeyinde biraz daha düşük olması daha iyidir, çünkü kan şekeri aerobik egzersize göre daha dengeli kalır ve daha az düşer.

Aşağıdaki tablo, başlangıç kan şekeri değerine göre planladığınız spor için ne yapabileceğiniz konusunda size yön gösterecektir.  

Başlangıç kan şekeri 

 

90 mg/dl altında 
(5 mmol/l) 

+10 ila 20 g karbonhidrat 
Kan şekeri 90 mg/dl (5 mmol/l) üzerine çıktığında başlayın, kısa aralıklarla kontrol edin 

90 ila 124 mg/dl  
(5 ila 6,9 mmol/l) 

Aerobik egzersizden önce +10 g 
Anaerobik egzersize ve çok yoğun aralıklı egzersize başlayın 

126 ila 180 mg/dl  
(7 ila 10 mmol/l) 

Aerobik egzersize başlayın 
Anaerobik egzersize veya çok yoğun aralıklı egzersize başlayın, kan şekeri yükselebilir 

182 ila 270 mg/dl  
(10,1 ila 15 mmol/l) 

Aerobik egzersize başlayın 
Anaerobik egzersize başlayın, kan şekeri yükselebilir 

270 mg/dl üzerinde 
(15 mmol/l) 

Beklenmiyorsa kandaki keton kontrol edilmelidir: 

  • Keton düşük (0,6 mmol/l altında) veya idrar testi şeridi 2+ altındaysa 
    Hafif veya orta yoğunlukta etkinliğe başlayın, kan şekerini kısa aralıklarla kontrol edin, yoğun etkinlik durumunda dikkatli olun, çünkü kan şekeri daha da artabilir 
  • Keton hafif yüksek (1,4 mmol/l altında) 
    Sadece en fazla 30 dakika hafif etkinlik, dikkatli insülin düzeltimi 
  • Keton çok yüksek (1,5 mmol/l üzerinde) 
    Etkinlik yapmayın – ketoasidoz tedavisi 

Şuna göre değiştirilir Riddell, M. C. et al.: Exercise Management in type 1 diabetes: a consensus statement. In: Lancet Diabetes Endocrinol, 2017, 5: 377-390

Bolus ve bazal insülinin uygun hale getirilmesi 

İnsülin, insülin ihtiyacının (bazal insülin veya bazal oran) düşürülmesiyle ve/veya bolus insülinin (yemek sonrası insülin) düşürülmesiyle uygun hale getirilebilir. Münferit bir vakada hangi yöntemin doğru olacağı burada da birçok farklı faktöre bağlıdır. Aşağıda insülin dozunun uygun hale getirilmesine yönelik yardımcı olabilecek bazı notlar bulabilirsiniz: 

 

  • Bolus insülin (yemek sonrası insülin): Bolus insülin verilecek bir yemekten sonra 2 ila 3 saat içinde spor egzersizi yapmayı planlıyorsanız bolus insülini spor egzersizinin yoğunluğuna göre azaltmanız gerekir. Aşağıdaki tablo size yön gösterecektir. 

  • Bazal insülin (insülin temel ihtiyacı): Birkaç saat veya tam gün sürecek şekilde spor yapmadan önce bazal insülininizi yüzde 25'e varan bir oranda düşürmeniz gerekir (yemek sonrası insülini düşürmeye ek olarak). Ancak bu kişiden kişiye büyük farklılık gösterir ve yüklenmenin yoğunluğuna ve süresine bağlı olarak test edilmesi gerekir.  

  • Bazal oran (pompa tedavisinde insülin temel ihtiyacı): Mümkünse bazal oran egzersizden 60 ila 90 dakika önce yüzde 50 ila 80 oranında düşürülmelidir. Bu oranın bunun aksine spora başlamadan kısa bir süre önce düşürülmesi halinde kan şekeri daha da düşebilir. Bazal oranın düşürülmesi birçok farklı faktöre bağlıdır ve bu nedenle kişiye özel olarak tespit edilmesi gerekir. Ancak genel olarak kısa sürede etki eden bir insülin analoğu kullanılması halinde bazal oranın en fazla 2 saatliğine duraklatmak önerilir.  

 

İnsülin dozunun çok fazla düşürülmüş olması halinde özellikle de egzersizin yoğun olması durumunda yüksek kan şekeri ortaya çıkabilir.

Bolus insülini (yemek sonrası insülin) düşürme

Egzersizin süresine ve yoğunluğuna göre (eğer egzersiz en son yenen yemekten 2 ila 3 saat sonra yapılıyorsa)  

 

30 dakika egzersiz süresi 

60 dakika egzersiz süresi 

Hafif aerobik egzersiz (ör. kısa yürüyüş, uzun yürüyüş, rahat bir şekilde bisiklete binme) 

Yüzde 25 düşürülür 

Yüzde 50 düşürülür 

Orta yoğunlukta aerobik egzersiz (ör. koşma, hızlı bisiklete binme, yüzme) 

Yüzde 50 düşürülür 

Yüzde 75 düşürülür 

Ağır aerobik egzersiz (ör. futbol, voleybol, kuvvet egzersizi) 

Yüzde 75 düşürülür 

Bu yoğunluktaki egzersizler genellikle bir seferde 60 dakikada uzun sürdürülmez 

Yoğun aerobik veya anaerobik egzersiz (ör. kısa mesafeli hızlı koşular, yoğun kuvvet egzersizi veya aralıklı egzersiz) 

Düşürülmez 

Bu yoğunluktaki egzersizler genellikle bir seferde 60 dakikada uzun sürdürülmez 

Şuna göre değiştirilir Rhabasa-Lhoret, R. et al.: Guidelines for Premeal Insulin Dose Reduction for Postprandial Exercise of Different Intensities and Durations in Type 1 Diabetic Subjects Treated Intensively With a Basal-Bolus Insulin Regimen (Ultralente-Lispro). In: Diabetes Care, 2001, 24: 625-630

Bilmekte fayda var:

Egzersiz yapıldığında tedavinin buna uygun hale getirilmesi, ancak diyabet tedavisinin uygun bir şekilde ayarlanmış olması, kan şekerinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve günlük hayat koşullarında egzersiz yapılması halinde işe yaramaktadır. 

Karbonhidrat alımına yönelik öneriler 

İnsülin dozunun uygun hale getirilmesinin yanı sıra, kan şekeri düşüklüğünü önlemek için çoğunlukla karbonhidrat almak vazgeçilmezdir. 

  • 60 dakikaya kadar olan spor egzersizlerinde hala bolus insülinin etki ediyor olması halinde her 30 dakikada bir 30 grama kadar karbonhidrat yemek gerekir.  

  • 60 ve 150 dakika arasındaki egzersizlerde saatte bir 30 ila 60 gram karbonhidrat alınmalıdır. Bolus insülinin hala etki ediyor olması halinde 90 grama kadar karbonhidrat alınmalıdır. 

  • 150 dakika üzerindeki egzersizlerde saat başına 30 ila 90 gram ilave karbonhidrat önerilir. 

Spordan sonra kan şekeri düşüklüğünü önleme 

Bir spor egzersizinin ardından vücut, kaslardaki boşalan glikojen depolarını tekrar doldurmaya çalışır. Bu durum, tip 1 diyabet hastası olan kişiler açısından kan şekeri düşüklüğü riskinin artması anlamına gelir. Bu husus özellikle de öğleden sonranın geç saatlerinde veya akşam yapılan yoğun egzersizlerde dikkate alınmalıdır, çünkü kan şekeri düşüklüğü gece ortaya çıkabilir. Egzersizden sonra yemek için bolus insülin yüzde 50 oranında düşürülerek bu durum önlenebilir. Ek olarak uyumadan önce glisemik indeksi (GI) düşük bir atıştırmalık yenebilir. Bazal oranı yüzde 20 oranında düşürmek de gece kan şekeri düşüklüğü riskini azaltabilir. Kan şekerinin gece kontrol edilmesi de gerekebilir.

Bilmekte fayda var:

Spor yaptıktan sonra alkol almak, gece kan şekerinin düşmesi riskini daha da artırır. 


6. Diyabet tekniği spor konusunda nasıl destek olabilir?

İnsülin pompaları, sürekli glikoz ölçümüne yönelik sistemler (CGM sistemleri) ve hibrit kapalı devre sistemler, tip 1 diyabet hastalarının spor yaparken tedavilerini uygun hale getirmelerini kolaylaştırmaktadır.  

 

İnsülin pompası kullanıldığında bazal oran belirli bir süre düşürülebilir. 

CGM sistemi takanlar, spor yaparken şeker değerini daima izleyebilirler. Ancak egzersiz sırasında gerçek kan şekeri ve dokudaki ölçülen şeker arasındaki zaman gecikmesi daha fazla olabilir. Bu nedenle sistemde alarm fonksiyonu varsa alt alarm sınırının örneğin 100 mg/dl (5,6 mmol/l) olmak üzere mümkün olduğunca yüksek ayarlanması önerilir. Böylelikle dokudaki şeker değeri (henüz) kan şekerinden yüksekken bile zamanında kan şekerinin düşük olduğuna dikkat çekilmiş olur. 

Artık güncel şeker değerini akıllı telefon aracılığıyla başka kullanıcılara aktaran sistemler de vardır. Böylece örneğin ebeveynler spor yaparken çocuklarının değerlerini izleyebilirler.  

 

Ayrıca insülin tedavisini spor yapıldığı zaman otomatik olarak uygun hale getiren hibrit kapalı devre sistemler de vardır. Bunun için mümkünse planlanan spor egzersizinden en iyisi bir saat önce egzersizin süresini ve yoğunluğunu cihaza girilmelidir. Bunun üzerine algoritma bazal oranı ve yemek yendiğinde bolus insülini de otomatik olarak düşürür. Hibrit kapalı devre sistemler, bu sayede fiziksel etkinlik durumunda diyabet yönetimini çok kolaylaştırabilmektedir. 

İnsülin tedavisi hakkında daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz! 

Kaynaklar:

Becker, U. et al.: Sport mit Typ 1 Diabetes. In: Diabetologe, 2021, 17: 121-130
Bohn, B. et al.: Impact of Physical Activity on Glycemic Control and Prevalence of Cardiovascular Risk Factors in Adults With Type 1 Diabetes: A Cross-sectional Multicenter Study of 18,028 Patients. In: Diabetes Care, 2015, 38: 1536-1543
Eckstein, M. L. et al.: Time in Range for Closed-Loop Systems versus Standard of Care during Physical Exercise in People with Type 1 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis. In: J Clin Med, 2021, 10: 2445
Esefeld, K. et al.: Diabetes, Sport und Bewegung. In: Diabetologe, 2020, 16: 292-299
Internationale Vereinigung diabetischer Sportler: Anpassung der Diabetes-Therapie an körperliche Belastung und Sport. (Letzter Abruf: 09.11.2022)
Moser, O. et al.: Glucose management for exercise using continuous glucose monitoring (CGM) and intermittently scanned CGM (isCGM) systems in type 1 diabetes – Position Statement of the European Association for the Study of Diabetes (EASD) and of the International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISAD) endorsed by JDRF and supported by the American Diabetes Association (ADA). In: Diabetologia, 2020, 63: 2501-2520
Rhabasa-Lhoret, R. et al.: Guidelines for Premeal Insulin Dose Reduction for Postprandial Exercise of Different Intensities and Durations in Type 1 Diabetic Subjects Treated Intensively With a Basal-Bolus Insulin Regimen (Ultralente-Lispro). In: Diabetes Care, 2001, 24: 625-630
Riddell, M. C. et al.: Exercise Management in type 1 diabetes: a consensus statement. In: Lancet Diabetes Endocrinol, 2017, 5: 377-390
Tikkanen-Dolenc, H. et al.: Frequent and intensive physical activity reduces risk of cardiovascular events in type 1 diabetes. In: Diabetologia, 2017, 60: 574-580
Güncelleme: 09.11.2022