Ana içeriği göster
Helmholtz Münih, Alman Diyabet Merkezi ve Alman Diyabet Araştırma Merkezi'nin ortak teklifi

Tip 2 diyabet, kalp-damar hastalıkları ve obezite riskini düşürme

Bilimsel destek: Prof. Dr. Michael Hummel

Kalp-damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve aşırı kilo (obezite) Almanya’da ve tüm dünyada en sık görülen hastalıklar arasındadır: Yalnızca Almanya'da 4 milyon insan, genellikle kalp krizi veya kalp ritim bozuklukları gibi diğer kalp hastalıklarının bir sonucu olan kalp yetmezliğine sahiptir. En az 8,7 milyon kişi tip 2 diyabet tanısıyla yaşamaktadır ve yaklaşık 13 milyon kişi aşırı kiloludur (obez).

Dengeli ve sağlıklı beslenme, bol egzersiz, sigarasız, alkolsüz veya mümkün olduğunca az alkol tüketimi, yeterli uyku ve iyi bir stres yönetimi ile sağlıklı bir yaşam tarzı, kalp-damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve obezitenin etkili bir şekilde önlenmesine yardımcı olur.

Sürdürülebilir ve sağlıklı bir yaşam tarzı aynı zamanda iklimi ve doğayı da korur. Halihazırda hasta olan kişiler dahi sağlıklı bir yaşam tarzına geçerek hastalıklarını olumlu yönde etkileyebilir ve yaşam kalitelerini artırabilirler.



1. Kalp ve metabolizma için sağlıklı beslenme

Sağlıklı ve dengeli bir beslenme, kalp-damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve birçok başka hastalık riskini azaltır – bunun yanı sıra, kişinin fiziksel formunu, genel sağlığını ve performansını iyileştirir. Sağlıklı bir beslenme için, bol miktarda sebze, meyve, bakliyat ve kepekli ürünler içeren çeşitli, ağırlıklı olarak bitki bazlı bir diyet önermekteyiz.

18 ila 65 yaş arasındaki sağlıklı yetişkinler için bir rehber, Alman Beslenme Derneği'nin (DGE) "İyi yemek ve içmek" adlı beslenme önerileridir. Vegan veya vejetaryen diyet, Akdeniz diyeti veya DASH diyeti (yüksek tansiyonla mücadele için özel bir diyet) gibi çeşitli diyetler de sağlık üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Herkes için TEK BİR beslenme biçimi olmadığı unutulmamalıdır. Sağlıklı bir beslenme aynı zamanda kişisel tercihlerinize de uygun olmalı ve günlük yaşamda uygulanması kolay olmalıdır.

Sağlıklı beslenme hakkında daha fazla bilgi ve ipucu için arka plan makalemize bakabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


2. Spor ve egzersiz: Sağlığınızı olumlu etkilemek için şunları yapabilirsiniz

Spor ve günlük hayatta düzenli egzersiz, birçok hastalığı önlemenize yardımcı olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır: Yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, tip 2 diyabet ve aşırı kilo (obezite).  

Ana fikir şudur: Her türlü hareket sağlığınız için iyidir. Düzenli merdiven çıkmanın bile bedensel zindeliği artırdığı kanıtlanmıştır. İdeal olan, dayanıklılık sporu ile kuvvet egzersizlerinin bir kombinasyonudur. Bu, bir yandan kalp-damar sistemini güçlendirirken, diğer yandan kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarını önlemeye yardımcı olur. 

Birçok durumda, önceden mevcut bir rahatsızlığı olan kişiler de düzenli spor ve egzersiz yaparak hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir ve kendi yaşam kalitelerini artırabilirler. Düzenli egzersiz, kalp krizi sonrası yeni krizlerin riskini azaltır. Tip 2 diyabetli kişilerde spor, ayrıca, vücut hücrelerinin insüline karşı hassasiyetini de iyileştirmektedir. 

Egzersiz yoğunluğu ve spor türünün seçimi, kişisel sağlık durumunuza göre yapılmalıdır. Önceden mevcut hastalıklarda veya ileri yaşlarda ilk olarak bir doktora danışılmalıdır. Genellikle kısa antrenman seanslarıyla başlamak veya egzersizin düzenli olarak günlük hayata entegre edilmesini sağlamak, örneğin kısa yürüyüşler yapmak tavsiye edilir. 

Düzenli egzersizin sağlık üzerindeki etkileri hakkında daha fazla bilgiyi arka plan makalemizde bulabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


3. Uzun vadede fazla kilolarımdan nasıl kurtulabilirim?

Fazla kilo ve aşırı kilo (obezite) yaşam kaliteniz ve sağlığınız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu durum, atriyal fibrilasyon veya kalp yetmezliği gibi kalp hastalıklarının yanı sıra tip 2 diyabet ve birçok diğer hastalık için riskin önemli ölçüde artmasına yol açar. Almanya’da her 2. kişiden biri fazla kilolu veya aşırı kiloludur (obez). Bu durum, kadınlara oranla erkeklerde daha fazla görülmektedir.  

İyi haber: Yalnızca birkaç kilo vermek dahi sağlığınız üzerinde olumlu bir etki yaratmakta ve ikincil hastalıkların riskini azaltmaktadır. Kan basıncı düşer, kolesterol ve kan yağı değerlerinde ölçülebilir değişiklikler olur, karaciğer ve kas-iskelet sistemi rahatlar. Diyabetli kişilerde kilo kaybıyla birlikte kan şekeri seviyesi iyileşir. Genel olarak kalp hastalıkları riski belirgin ölçüde azalır. 

Bununla birlikte, ani diyetler genellikle sadece kısa vadeli başarıya ve yo-yo etkisi olarak adlandırılan tekrar kilo alımına yol açar. Bu nedenle, kişinin yaşam stilini kalıcı olarak değiştirmesi önemlidir. Burada dengeli ve kalorisi azaltılmış bir diyete, düzenli egzersize ve kişisel davranışlarda uzun vadeli bir değişikliğe odaklanılır. 

Sağlıklı ve kalıcı kilo verme hakkında daha fazla bilgi ve ipucu için arka plan makalemize bakabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


4. Sürdürülebilir ve sağlıklı yaşayın

Sürdürülebilir bir yaşam tarzı, bugünü gelecek nesillerin de bizim gibi yaşayabileceği şekilde yaşamak anlamına gelir. Burada önemli hedefler, karbon ayak izinin azaltılması ve kaynakların korunmasıdır. Bu hedeflere ulaşabilmek için yaşam tarzının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde değiştirilmesi gerekir. 

Kişisel karbon ayak izinizi azaltmanın düşük akışlı duş başlıkları kullanmak, sürdürülebilir alışveriş yapmak, mümkün olduğunca araba ve uçak yolculuğundan kaçınmak, evinizi yalıtmak veya yeşil elektrik kullanmak gibi birçok yolu vardır – ve bu süreçte genellikle tasarruf edersiniz. 

Düzenli fiziksel aktivite ve mevsimsel ve yöresel gıdalarla sağlıklı bir yaşam tarzı sadece çevreyi korumakla kalmaz, aynı zamanda kendi sağlığınızı da güçlendirir. Bu şekilde, kalp-damar hastalıkları ve tip 2 diyabet riski de düşürülebilir. Ayrıca iklim değişikliği kalp-damar hastalıklarına, diyabete veya obezite durumuna sahip kişiler için özellikle tehlikeli olabilir.  

Sürdürülebilir ve sağlıklı bir yaşam tarzı hakkında daha fazla bilgiye, iklim dostu bir günlük yaşam ve sıcak hava dalgaları için pratik ipuçlarına arka plan makalemizde ulaşabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


5. Sağlığınız için stresten kaçının

Günlük hayatta stres çoğumuzun bildiği bir durumdur: İş teslim tarihleri, sabah otobüse yetişme veya aynı anda yapmamız gereken birden fazla görev. Bu tür durumlara uzun süre maruz kalmamaya dikkat edilmelidir, çünkü: Uzun süreli stres tip 2 diyabet, kalp krizi, felç ve başka birçok hastalığın riskini belirgin ölçüde artırmaktadır. 

Bu konuda aktif önlemler almanız gerekir: Çok fazla ve sıkışık tarihler, sürekli aşırı iş yükü gibi stres faktörlerini azaltın. Buna ek olarak, yoga veya otojenik eğitim gibi rahatlama tekniklerinin yanında yeterli egzersiz ve spor stresi azaltmanıza yardımcı olabilir. 

Stres, sağlığımız üzerindeki etkileri, nasıl önlenebileceği ve giderilebileceği hakkında daha fazla bilgiyi arka plan makalemizde bulabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


6. Sağlıklı bir uyku hem bedeninizi, hem de ruhunuzu kuvvetlendirir

Sağlıklı uyku hem bedeninizin, hem de zihninizin rahatsız edilmeden dinlenebileceği kadar uzun ve kesintisiz uyumaktır. Yetişkinlerde dinlenebilmek için her gece en az 7 saatlik bir uyku gereklidir. Ancak kötü uyuyanlar genellikle kendilerini dinlenmiş hissetmezler, uyandıklarında yorgun olurlar, kolayca sinirlenirler veya konsantre olmakta zorlanırlar.

Uzun süre uyku sorunları veya uyku bozukluğu yaşayan kişilerde kalp-damar hastalıkları, tip 2 diyabet, aşırı kilo (obezite) ve depresyon riski artmaktadır.

Uyku kalitenizi ve sağlığınızı düzeltmenin birçok basit yolu vardır. Tüm davranış değişikliklerine rağmen uyku sorunları devam ediyorsa, sağlık üzerinde olumsuz etkileri önlemek için bir doktordan tavsiye almak önemlidir.

Sağlıklı uyku hakkında daha fazla bilgi ve ipucu için arka plan makalemize bakabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


7. Sigarayı bırakmak – Nasıl bırakılır

Almanya’da yaklaşık her 3 kişiden biri, 14 yıldan uzun bir süredir sigara içmektedir. Tütün sigaralarının tüketimi yavaş yavaş azalmakla birlikte, giderek daha fazla insan e-sigara, tütün ısıtıcıları ve/veya nargile içmektedir. 

Sigara, arterioskleroz, kalp krizi, koroner kalp hastalığı (KKH), felç, çeşitli kanser türleri ve diğer birçok hastalık için en önemli risk faktörlerinden biridir. Bu nedenle, sigarayı bırakmak her zaman ve her yaşta faydalıdır.

Sadece ara sıra sigara içen veya pasif içiciliğe maruz kalan kişilerde de, sigara içmeyenlere kıyasla kalp-damar hastalıkları ve tip 2 diyabet riski artmaktadır. 

Sigarayı başarılı olarak bırakma hakkında daha fazla bilgi ve ipucu için arka plan makalemize bakabilirsiniz.
 

Daha fazla göster


8. Metabolik sendrom: Önleme, tanı koyma, tedavi etme

Metabolik sendrom, bağımsız bir hastalık değildir. Daha ziyade, çeşitli risk faktörlerinin veya klinik tabloların birlikte ortaya çıkmasını ifade eder:  

  • Aşırı şişmanlık (obezite)
  • Yüksek tansiyon
  • Yüksek açlık kan şekeri
  • Yüksek kan lipit değerleri 

Metabolik sendrom, kalp-damar hastalıkları ve tip 2 diyabet riskini artırır. Günümüzde yaklaşık her 4 kişiden biri bu durumdan muzdariptir. 

Hareketsizlik, aşırı alkol tüketimi, sağlıksız beslenme, sigara, stres ve uyku eksikliği metabolik sendrom gelişme olasılığını artırır. Metabolik sendromu tedavi etmek veya önlemek için en önemli hamle yaşam tarzınızı değiştirmek ve kan şekeri, kan yağları ve tansiyon düzeylerinizi normal aralığa getirmektir. Ayrıca, mevcut fazla kiloların verilmesi halinde kalp-damar hastalığı, karaciğer yağlanması veya tip 2 diyabet gelişme riski üzerinde de olumlu bir etkiye sahiptir. 

Metabolik sendrom hakkında daha fazla bilgiyi arka plan makalemizde bulabilirsiniz.
 

Daha fazla göster

Kaynaklar:

Aerzteblatt online: Diabetologen warnen vor erhöhter Sterblichkeit durch Klimawandel. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Arnett, D. K. et al.: 2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. In: Circulation, 2019, 140: e596-e646
Bundesärztekammer et al.: Nationale Versorgungsleitlinie Typ-2-Diabetes. Langfassung. Version 3.0. 2023
Bundeszentrum für Ernährung: Ernährung und Klimaschutz. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Cramer, H. et al.: Effects of yoga on cardiovascular disease risk factors: A systematic review and meta-analysis. In: Int J Cardiol, 2014, 173: 170-183
Deutsche Adipositas Gesellschaft et al.: S3-Leitlinie: Interdisziplinäre Leitlinie der Qualität S3 zur „Prävention und Therapie der Adipositas“. 2. Auflage. Version 2.0. 2014 (Gültigkeit abgelaufen, in Überarbeitung) 
Deutsche Befragung zum Rauchverhalten (DEBRA study): https://www.debra-study.info/ (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Diabetes Gesellschaft: „Diabetes-Prävention und Klimaschutz sind zwei Seiten einer Medaille“. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Gesellschaft für Ernährung: Gut essen und trinken – die DGE-Empfehlungen. (Letzter Abruf: 07.05.2024) 
Deutsche Gesellschaft für Kardiologie et al.: ESC Pocket Guidelines: Prävention von Herz-Kreislauf-Erkrankungen. 2021 
Deutsche Gesellschaft für Psychiatrie und Psychotherapie, Psychosomatik und Nervenheilkunde et al.: S3-Leitlinie Screening, Diagnose und Behandlung alkoholbezogener Störungen. Langfassung. Version 3.1. 2021 
Deutsche Gesellschaft für Schlafforschung und Schlafmedizin e.V.: S3-Leitlinie Nicht erholsamer Schlaf/Schlafstörungen: Kapitel „Insomnie bei Erwachsenen”, Update 2016. Version 2.0 (Gültigkeit abgelaufen, in Überarbeitung)
Deutsche Gesellschaft für Suchtforschung und Suchttherapie e.V. et al.: S3-Leitlinie Rauchen und Tabakabhängigkeit: Screening, Diagnostik und Behandlung. Langfassung. Version 3.1. 2021
Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e.V.: Alkohol – Zahlen, Daten, Fakten. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen e.V.: Empfehlungen zum Umgang mit Alkohol. 2023
Deutsche Herzstiftung: Deutscher Herzbericht 2022. Frankfurt am Main. 2023
Dibben, G. O. et al.: Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease: a meta-analysis. In: Eur Heart J, 2023, 44: 452-469
Esefeld, K. et al.: Diabetes, Sport und Bewegung. In: Diabetol Stoffwechs, 2023, 18: S314-S323 
Grundy, S. M. et al.: Diagnosis and Management of the Metabolic Syndrome An American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement. In: Circulation, 2005, 112: 2735-2752
Hinwood, M. et al.: Psychological Stress Management and Stress Reduction Strategies for Stroke Survivors: A Scoping Review. In: Ann Behav Med, 2023, 57: 111-130
Jung, F. U. et al.: Chronischer Stress und seine Bedeutung für Adipositas. In: Adipositas - Ursachen, Folgeerkrankungen, Therapie, 2017, 11: 198-202
Kompetenzzentrum Nachhaltiger Konsum: Mit Big Points den Fußabdruck halbieren. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Lichtenstein, A. H. et al.: 2021 Dietary Guidance to Improve Cardiovascular Health: A Scientific Statement From the American Heart Association. In: Circulation, 2021, 144: e472-e487
Mensink, G. B. M. et al.: Übergewicht und Adipositas in Deutschland: Ergebnisse der Studie zur Gesundheit Erwachsener in Deutschland (DEGS1). In: Bundesgesundheitsbl, 2013, 56: 786-794
Neuhauser, H. et al.: Estimation of the metabolic syndrome prevalence in the general population in Germany. In: J Public Health, 2008, 16: 221-227
Parmar, M. P. et al.: A Systematic Review of the Effects of Smoking on the Cardiovascular System and General Health. In: Cureus, 2023, 15: e38073
Romanello, M. et al.: Der Lancet Countdown Jahresbericht 2021 zu Gesundheit und Klimawandel: Alarmstufe Rot für eine gesunde Zukunft. 2021
Rütten, A. et al. (Hrsg.) (2016): Nationale Empfehlungen für Bewegung und Bewegungsförderung. FAU Erlangen-Nürnberg
Saklayen, M. G.: The Global Epidemic of the Metabolic Syndrome. In: Curr Hypertens Rep, 2018, 20: 12
Schienkiewitz, A. et al.: Übergewicht und Adipositas bei Erwachsenen in Deutschland – Ergebnisse der Studie GEDA 2019/2020-EHIS. In: J Health Monit, 2022, 7: 23-31
Skurk, T. et al.: Empfehlungen zur Ernährungsprävention des Typ-2-Diabetes mellitus. In: Diabetol Stoffwechs, 2023, 18: S449-S465
Stich, F. M. et al.: The Potential Role of Sleep in Promoting a Healthy Body Composition: Underlying Mechanisms Determining Muscle, Fat, and Bone Mass and Their Association with Sleep. In: Neuroendocrinol, 2022, 112: 673-701
Torquati, L. et al.: Shift work and the risk of cardiovascular disease. A systematic review and meta-analysis including dose-response relationship. In: Scand J Work Environ Health, 2018, 44: 229-238
Varvogli, L. et al.: Stress Management Techniques: evidence-based procedures that reduce stress and promote health. In: Health Sci J, 2011, 5: 74-89
Wackerhage, H. et al.: WHO-Leitlinien zu körperlicher Aktivität und sitzendem Verhalten. In: Bayerisches Ärzteblatt, 2021, 3: 91-93 
World Health Organization: More Active People for a healthier World. (Letzter Abruf: 07.05.2024)
Yaribeygi, H. et al.: Molecular mechanisms linking stress and insulin resistance. In: EXCLI J, 2022, 21: 317-334
Zilbermint, M.: Diabetes and climate change. In: J Community Hosp Intern Med Perspect, 2020, 10: 409-412
Güncelleme: 07.05.2024