Pokaż główną treść

Zrównoważony i zdrowy tryb życia

Wsparcie naukowe: prof. dr Baptist Gallwitz

Zrównoważony styl życia połączony z regularną aktywnością fizyczną oraz regionalną i sezonową dietą bazującą na pokarmach roślinnych jest najlepszym sposobem zapobiegania cukrzycy typu 2, który jednocześnie sprzyja ochronie klimatu i środowiska.

To, jakie działania są najbardziej efektywne w ograniczaniu własnego śladu węglowego, pokazują przełomowe kroki (Big Points) zrównoważonej konsumpcji Centrum Kompetencji ds. zrównoważonej konsumpcji (Kompetenzzentrum für nachhaltigen Konsum). Istotne jest przy tym: „żywienie oparte na pokarmach roślinnych” i „ograniczenie jazdy samochodem”.



1. Co oznacza zrównoważony styl życia?

„Żyć w taki sposób, aby zarówno dziś jak i w przyszłości wszyscy ludzie mogli żyć tak, jak ja.” — To myśl przewodnia zrównoważonego stylu życia. Głównymi celami są przy tym między innymi spowolnienie zmian klimatycznych, ochrona zasobów i przestrzeganie granic możliwości środowiska naturalnego.

Dobrym wskaźnikiem zrównoważenia własnego stylu życia i ekologicznego odziaływania na klimat jest ślad węglowy. Pod tym pojęciem rozumiana jest ilość emisji dwutlenku węgla spowodowana w wyniku działalności danej osoby. Składają się na nią różne czynniki.

W Niemczech ślad węglowy wynosi średnio 10,8 ton na osobę rocznie. Tym samym jest ona znacznie wyższa niż średnia w skali światowej, która wynosi 6,5 tony! Aby osiągnąć cel 1,5 stopnia, zgodnie z paryskim porozumieniem klimatycznym z 2015 r. uzgodnionym przez społeczność globalną, konieczne jest zmniejszenie śladu węglowego do poziomu poniżej 1 tony na osobę. Pomogłoby to ograniczyć globalne ocieplenie do nie więcej niż 1,5 stopnia do roku 2100, a z pewnością do mniej niż 2 stopni w porównaniu z początkiem industrializacji.


Film: Zrównoważony i zdrowy tryb życia — porady i wskazówki

Film dostępny jest z polskimi napisami.

Tutaj znajduje się film z YouTube. Za Twoją zgodą zostanie nawiązane połączenie z YouTube. YouTube może również używać plików cookie. Aby uzyskać więcej informacji, kliknij tutaj: Polityka prywatności YouTube  

Serwis WEBSITE-URL nie ma wpływu na treści reklamowe, które są wyświetlane przed, w trakcie lub po filmach WEBSITE-URL. Nie ponosimy żadnej odpowiedzialności za te treści. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

2. Co wspólnego mają zrównoważony styl życia i zdrowie?

Bardzo wiele. Ostatecznie, w przypadku zrównoważonego stylu życia chodzi o to, aby chronić środowisko w taki sposób, aby ludzie nadal mogli w nim żyć i je zamieszkiwać. To z kolei wywiera bezpośredni wpływ na zdrowie. Dużą rolę odgrywa przy tym globalne ocieplenie. Takie są wnioski z Lancet Countdown, międzynarodowego projektu współpracy, który niezależnie ocenia konsekwencje zmian klimatycznych dla zdrowia: Według gremium, zmiany klimatyczne staną się decydującym kryterium dla zdrowia człowieka.

Jeśli chodzi o zrównoważony styl życia: Większość działań podejmowanych w celu ochrony środowiska i klimatu wpływa korzystnie również na zdrowie.

W obszarach aktywności fizycznej i żywienia zalecenia ekspertów dotyczące zdrowia i zrównoważonego rozwoju przebiegają wręcz równolegle: Zdrowy styl życia połączony z regularną aktywnością fizyczną oraz regionalną i sezonową dietą bazującą na pokarmach roślinnych jest najlepszym sposobem zapobiegania insulinooporności, chorobom układu krążenia i nadwadze, lecz przyczynia się jednocześnie do ochrony klimatu i środowiska.

Warto wiedzieć:

Portal informacyjny www.klima-mensch-gesundheit.de (Linki w języku niemieckim) Federalną Centralą Oświaty Zdrowotnej (Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung, BZgA) oferuje niezależne informacje o sprawdzonej jakości na temat zmian klimatycznych, upałów i zdrowia.


3. Ruch chroni klimat i wpiera zdrowie

Osoby, które zostawiają samochód w mieście tak często, jak to możliwe i przesiadają się na rower lub chodzą na pieszo, aby zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, cząstek stałych i tlenków azotu, dbają przy tym o większą ilość aktywności fizycznej. Zapobiega to chorobom układu krążenia, chorobom psychicznym i innym schorzeniom oraz nadwadze, a tym samym powstawaniu cukrzycy typu 2. Ruch obniża poziom glukozy we krwi i powoduje wzrost wrażliwości komórek organizmu na insulinę. Jednak ponieważ efekt ten utrzymuje się jedynie przez krótki czas, szczególnie ważne jest, aby regularnie uprawiać aktywność fizyczną i włączyć jak najwięcej ćwiczeń do życia codziennego.

Tu znajdziesz więcej informacji na temat zapobiegania powstawaniu cukrzycy typu 2 poprzez aktywność fizyczną.

Warto wiedzieć:

Hormon insuliny jest konieczny winnymi w procesie wchłaniania cukru (glukozy) z krwi przez komórki organizmu.W przypadku osób z insulinoopornością komórki organizmu są mniej wrażliwe insulinę, w wyniku czego wzrasta poziom glukozy we krwi. Nadwaga, niewłaściwa dieta i brak ruchu podwyższają ryzyko wystąpienia insulinooporności, co może powodować powstanie cukrzycy typu 2.

Również osoby z cukrzycą typu 1 mogą doprowadzić do rozwoju insulinooporności, jeśli ich zachowania zdrowotne są niekorzystne. W wyniku tego, podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 2, konieczna jest coraz większa ilość insuliny, aby utrzymać właściwy poziom glukozy we krwi. Potocznie określane jest to mianem „podwójnej cukrzycy”.


4. Dieta: zdrowa i zrównoważona

W wielu zakątkach świata panuje niedożywienie. Ponadto, z obliczeń naukowców wynika, że obecny energochłonny system żywnościowy w krajach zachodnich jest nie tylko odpowiedzialny za jedną czwartą globalnej emisji gazów cieplarnianych, ale także jest szkodliwy dla zdrowia. Według Niemieckiego Towarzystwa Diabetologicznego (Deutsche Diabetes Gesellschaft, DDG) skutkiem jest nadmierna konsumpcja produktów przetworzonych, wysokokalorycznych i zwierzęcych zawierających duże ilości soli, cukru i tłuszczów nasyconych. To właśnie są czynniki, które przyczyniają się do rozwoju cukrzycy typu 2, nadwagi, nowotworów i chorób układu krążenia.

Aby rozwiązać te liczne problemy, Komisja EAT-Lancet, międzynarodowa sieć składająca się z naukowców ds. żywienia, rolnictwa i geologów, opracowała dietę planetarną (Planetary Health Diet). Niemieckie Towarzystwo Diabetologiczne (Deutsche Diabetes Gesellschaft, DDG) zaleca przestrzeganie tej koncepcji żywieniowej.

Przewiduje ona podwojenie konsumpcji warzyw, roślin strączkowych, owoców i orzechów, zmniejszenie o połowę spożycia mięsa i cukru. Ma również na celu poprawę produkcji żywności i zmniejszenie ilości odpadów żywnościowych.

Wdrożenie diety planetarnej może odbywać się w następujący sposób:

  • 1–2 jajka tygodniowo oraz
  • jeden kawałek mięsa i ryby oraz
  • nie więcej niż 250 gram mleka i produktów mlecznych dziennie.
  • Pozostała część posiłków powinna składać się z warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych.

Ponadto kupując produkty należy zwracać uwagę na ich pochodzenie. W miarę możliwości szczególnie zrównoważone są niepakowane, świeże produkty regionalne bez konieczności wykonywania długich transportów, które nie były uprawiane w ogrzewanych szklarniach.

Tu dowiesz się, jak wygląda zdrowa dieta ze zbilansowanymi posiłkami.

Czy wiesz?

Ślad węglowy potraw może znacznie się zmienić, jeśli pewne produkty zostaną zastąpione innymi. Oto przykład:

  • Mielony kotlet wołowy z ryżem i świeżym groszkiem: 2,0 kg CO2e*
  • Wege burger na bazie soi z ryżem i świeżym groszkiem: 1,0 kg CO2e*

Inne ślady węglowe produktów spożywczych i potrwa można znaleźć tutaj (Linki w języku niemieckim).
 

*CO2e: Skrót CO2e oznacza ekwiwalenty CO2. Oznacza to, że poza CO2 w obliczeniach uwzględniono również wpływ innych gazów cieplarnianych.


5. Co mogę zrobić dla klimatu, środowiska i zdrowia?

Ważne jest zmniejszanie własnego śladu węglowego. Istnieje na to wiele sposobów. Jednak jakie działania są najbardziej efektywne?

Wskazówkę przełomowe kroki (Big Points) zrównoważonej Centrum Kompetencji ds. zrównoważonej konsumpcji (Kompetenzzentrum für nachhaltigen Konsum). Określono 7 działań, które umożliwiają zmniejszenie o połowę średniego śladu węglowego na osobę rocznie w wysokości 10,8 ton. Do działań tych zaliczają się:

 

  1. Energooszczędna głowica prysznicowa
    Energooszczędna głowica prysznicowa redukuje zużycie wody podczas kąpieli prawie o połowę i oszczędza tym samym energię wykorzystywaną do podgrzewania wody. Jej montaż wynosi zaledwie 10 minut a każda kąpiel stanowi oszczędność. Oznacza to, że energooszczędna głowica prysznicowa zmniejsza nie tylko własny ślad węglowy, ale również ślad pozostałych domowników.
     
  2. Rezygnacja z podróży samolotem
    Lot z Frankfurtu do Barcelony i z powrotem powoduje emisję niemal pół tony CO2. Nawet krótki wyjazd na weekend może w znaczącym stopniu zwiększyć nawet niewielki ślad. Z tego powodu podróże lotnicze koniecznie powinny być kontrolowane w kontekście zmniejszania śladu o połowę: Rezygnacja z podróży samolotem to przełomowy krok (Big Point).
     
  3. Izolacja pomieszczeń mieszkaniowych
    Dobra izolacja w domu zmniejsza zużycie energii na ogrzewanie i szybko pozwala zaoszczędzić co najmniej pół tony CO2 na osobę rocznie. Istotnym punktem jest przegroda zewnętrzna budynku, ale mniejsze działania podejmowane w domu również mogą przyczyniać się do oszczędzania energii.
     
  4. Dieta oparta na produktach roślinnych
    Dieta wegetariańska a nawet wegańska pozwala uniknąć nawet jednej tony gazów cieplarnianych. Osoby, które odżywiają się świadomie (w kontekście ochrony środowiska), często decydują się ponadto na sezonowe, regionalne i bio produkty, który jednocześnie są uboższe w CO2.
     
  5. Ekologiczna energia elektryczna
    Przejście na ekologiczną energię elektryczną jest szybkie, łatwe i pozwala zaoszczędzić średnio ponad pół tony CO2 na osobę. Ważne jest, aby w przypadku wyboru ekologicznej energii elektrycznej sięgać po oznakowane produkty. Oznakowania Grüner Strom oraz ok power gwarantują wspieranie nowych zakładów poprzez zakup ekologicznej energii elektrycznej (Strony w języku niemieckim).
     
  6. Ograniczanie jazdy samochodem
    Osoby, które na co dzień nie korzystają z samochodu, wdrażają przełomowy krok (Big Point). Ponieważ przede wszystkim w przypadku częstych podróży, kilometry przejechane w ciągu roku samochodem sumują się, na przykład odcinek do pracy lub do przedszkola. Jednorazowe podróże, np. wyjazd na wakacje, wycieczki czy transport, nie mają aż tak znaczącego wpływu. Dla tych osób car sharing jest alternatywą dla posiadania samochodu, ponieważ jeśli nie posiadają one samochodu, to będą odczuwać pokusy, aby używać go zbyt często.
     
  7. Świadoma konsumpcja
    Im mniejszy poziom konsumpcji, tym mniejszy ślad węglowy. Istnieje wiele teorii mówiących o tym, w jaki sposób można ograniczać konsumpcję: Wykorzystuj okresy użyteczności, naprawiaj, kupuj używane, pożyczaj a przede wszystkim: kupuj mniej nowych i wykorzystuj to, co jest. Również inwestowanie i oszczędzanie pieniędzy zniechęcają do ich wydawania na dobra konsumpcyjne. Prywatny majątek w ramach zielonych inwestycji lub rachunków bieżących wnoszą istotny wkład w ochronę klimatu. Wszystkie te działania tworzą razem przełomowy krok (Big Point) „Świadoma konsumpcja”.

Warto wiedzieć:

Jak duży jest Twój ślad węglowy? Kliknij tutaj, aby przejść do kalkulatora CO₂ Federalnej Agencji Ochrony Środowiska (Umweltbundesamt) (Linki w języku niemieckim).


6. Co oznacza zmiana klimatu dla osób z cukrzycą?

Dla osób z cukrzycą szczególnie ważne jest, aby wiedzieć w jaki sposób zajmować się zmianą klimatu i wiedzieć, jak organizm reaguje np. na długotrwały upał. Nasilanie się fal upałów, jakich należy się spodziewać w związku z globalnym ociepleniem, może być dla nich bardziej problematyczne niż dla osób, które nie cierpią na choroby metaboliczne. W szczególności dotyczy to osób w starszym wieku. Więcej informacji na temat obniżonej tolerancji na upały u osób z cukrzycą.

Źródła:

Aachener Stiftung Kathy Beys: Lexikon der Nachhaltigkeit. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundeszentrum für Ernährung: Mein Essen – unser Klima. Einfache Tipps zum Klimaschutz. 4. Auflage. 2019
Bundeszentrum für Ernährung: Planetary Health Diet. Speiseplan für eine gesunde und nachhaltige Ernährung. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundesministerium für Bildung und Forschung: Was ist BNE? (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundesministerium für wirtschaftliche Zusammenarbeit und Entwicklung: Nachhaltigkeit (nachhaltige Entwicklung). (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: Nationale Empfehlungen für Bewegung und Bewegungsförderung. Sonderheft 03. 2016
Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung: Neue Broschüre „Menschen in Bewegung bringen“. Nationale Empfehlungen für Bewegung und Bewegungsförderung in Kurzform. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Bundeszentrum für Ernährung: Ernährung und Klimaschutz. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Climate Watch: Historical GHG Emissions. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Deutsche Diabetes Gesellschaft: „Diabetes-Prävention und Klimaschutz sind zwei Seiten einer Medaille“. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Die Bundesregierung: Deutsche Nachhaltigkeitsstrategie. Weiterentwicklung 2021
Kompetenzzentrum Nachhaltiger Konsum: Mit Big Points den Fußabdruck halbieren. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
Reinhardt, G. et al.: Ökologische Fußabdrücke von Lebensmitteln und Gerichten in Deutschland. Heidelberg. 2020
Romanello, M. et al.: Der Lancet Countdown Jahresbericht 2021 zu Gesundheit und Klimawandel: Alarmstufe Rot für eine gesunde Zukunft. 2021
The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health: The Planetary Health Diet. (Letzter Abruf: 26.04.2022)
The Lancet Countdown on Health and Climate Change: Policy Brief für Deutschland 2020. 2020
Watts, N. et al.: The 2020 report of The Lancet Countdown on health and climate change: responding to converging crises. In: Lancet, 2020, 9: 129-170
Zilbermint, M.: Diabetes and climate change. In: J Community Hosp Intern Med Perspect, 2020, 10: 409-412
Stan: 08.08.2022