Co to jest cukrzyca ciężarnych?
Wsparcie naukowe: dr hab. Sandra Hummel
Podczas ciąży zmienia się równowaga hormonalna kobiety. Może to wpływać na metabolizm matki i podnosić poziom cukru we krwi. Jeśli pewne wartości cukru we krwi są trwale przekroczone, jest to określane mianem cukrzycy ciężarnych (cukrzyca ciążowa).
Objawy cukrzycy ciężarnych zwykle nie są zauważalne. Dlatego badanie poziomu cukru we krwi (test obciążenia glukozą) między 24 a 28. tygodniem ciąży jest ważne, aby móc wcześnie rozpoznać i leczyć to schorzenie. Objawy, takie jak zmęczenie i silne pragnienie, mogą pojawić się tylko wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest znacznie podwyższony.
Od 20. tygodnia ciąży organizm ciężarnej zalewają różne hormony. Zmieniają one procesy organizmu, aby umożliwić rozwój płodu. Metabolizm cukru również dostosowuje się, gdy cukier we krwi dociera do dziecka przez pępowinę.
Jeśli poziom cukru we krwi trwale przekracza określoną wartość graniczną, występuje cukrzyca ciężarnych (cukrzyca ciążowa). Zbyt wysoki poziom cukru we krwi może mieć krótko- i długoterminowe następstwa dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie i leczenie cukrzycy ciężarnych na wczesnym etapie. W większości przypadków metabolizm cukru wraca do normy po urodzeniu dziecka.
Podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 2, cukrzyca ciężarnych jest połączeniem zwiększonej insulinooporności i zmniejszonego wydzielania insuliny.
Tutaj można dowiedzieć się więcej o powstawaniu cukrzycy ciężarnych.
Warto wiedzieć:
Cukrzyca ciężarnych jest zaburzeniem metabolicznym, które po raz pierwszy zostaje zdiagnozowane podczas ciąży. Często potem znika.
Jak często występuje cukrzyca ciężarnych?
W 2020 roku na około 600 000 kobiet, które urodziły w klinice, u około 56 000 wystąpiła cukrzyca ciężarnych. Odpowiada to 9 na 100 ciąż. Od 2002 roku liczba ta ciągle rośnie. Z jednej strony wynika to z faktu, że kobiety coraz później zachodzą w ciążę oraz coraz częściej mają nadwagę – są to dwa czynniki ryzyka hiperglikemii w czasie ciąży. Z drugiej strony od 2012 roku kasy chorych pokrywają koszty testu obciążenia glukozą. Z tego powodu cukrzyca ciężarnych jest częściej wykrywana i dokumentowana.
Czy występują objawy cukrzycy ciężarnych?
W wielu przypadkach cukrzyca ciężarnych nie powoduje żadnych objawów. Objawy podobne do innych postaci cukrzycy mogą wystąpić tylko wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest bardzo wysoki:
- osłabienie
- zmęczenie
- zwiększone pragnienie
- częste oddawanie moczu
Objawy te są często mylone ze zwykłymi objawami ciąży. Dlatego tym ważniejsze są regularne kontrole lekarskie i badania poziomu cukru we krwi w kierunku cukrzycy ciężarnych. Inne objawy to regularne wykrywanie cukru w moczu lub zwiększona ilość płynu owodniowego.
Więcej informacji o diagnozowaniu cukrzycy ciężarnych można przeczytać tutaj.
Warto wiedzieć:
Kobiety w ciąży rzadko same zauważają wysoki poziom cukru we krwi. W celu wykrycia cukrzycy ciężarnych może zostać użyta „Krzywa cukrowa” (test obciążenia glukozą).
Kto zapada na cukrzycę ciężarnych?
Kobiety z nadwagą i w wyższym wieku są szczególnie podatne na cukrzycę ciężarnych. Oprócz innych czynników, przynależność do określonych grup etnicznych również zwiększa ryzyko wystąpienia tego zaburzenia metabolicznego. Tutaj można znaleźć więcej szczegółowych informacji na temat rozwoju i czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy ciężarnych.
Zapobieganie wystąpieniu cukrzycy ciężarnych
Zarówno otyłość, jak i nadmierny przyrost masy ciała w czasie ciąży sprzyjają rozwojowi cukrzycy ciężarnych. Dlatego zaleca się, aby kobiety minimalizowały oba czynniki ryzyka poprzez zdrowy tryb życia. Bieżące badania koncentrują się przede wszystkim na pytaniu, które kobiety odnoszą największe korzyści z interwencji dotyczących stylu życia. Zamiast ogólnych zaleceń dotyczących stylu życia w czasie ciąży, w przyszłości należy brać pod uwagę indywidualne czynniki ryzyka i zachowania.
Warto wiedzieć:
Po porodzie kobiety z cukrzycą ciężarnych powinny kontynuować aktywność fizyczną. Ponieważ: w ciągu najbliższych kilku lat zwiększa się ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
Więcej informacji o cukrzycy ciężarnych
Cukrzyca typu 2 Odżywianie
Źródła:
Deutsche Diabetes Gesellschaft et al.: S3-Leilinie Gestationsdiabetes mellitus (GDM) - Diagnostik, Therapie und Nachsorge. Langfassung. 2. Auflage. 2018
Deutsche Diabetes Gesellschaft et al.: S3-Leilinie Gestationsdiabetes mellitus (GDM) - Diagnostik, Therapie und Nachsorge. Patientinnenempfehlung. 2. Auflage. 2018
Diabetes Surveillance: Diabetes in Deutschland – Erwachsene. Prävalenz Gestationsdiabetes. (Letzter Abruf: 14.12.2022)
Institut für Qualitätssicherung und Transparenz im Gesundheitswesen: Bundesauswertung zum Erfassungsjahr 2020 - Geburtshilfe. 2021
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen. Schwangerschaftsdiabetes. (Letzter Abruf: 14.12.2022)
Nationale Diabetes-Surveillance am Robert Koch-Institut: Diabetes in Deutschland – Bericht der Nationalen Diabetes-Surveillance 2019. 2019
Stan: 14.12.2022