Co to jest cukrzyca ciężarnych?
Wsparcie naukowe: dr hab. Sandra Hummel
Podczas ciąży zmienia się równowaga hormonalna kobiety. Może to wpływać na metabolizm matki i podnosić poziom cukru we krwi. Jeśli pewne wartości cukru we krwi są trwale przekroczone, jest to określane mianem cukrzycy ciężarnych (cukrzyca ciążowa).
Objawy cukrzycy ciężarnych zwykle nie są zauważalne. Dlatego badanie poziomu cukru we krwi (test obciążenia glukozą) między 24 a 28. tygodniem ciąży jest ważne, aby móc wcześnie rozpoznać i leczyć to schorzenie. Objawy, takie jak zmęczenie i silne pragnienie, mogą pojawić się tylko wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest znacznie podwyższony.
Od 20. tygodnia ciąży organizm ciężarnej zalewają różne hormony. Zmieniają one procesy organizmu, aby umożliwić rozwój płodu. Metabolizm cukru również dostosowuje się, gdy cukier we krwi dociera do dziecka przez pępowinę.
Jeśli poziom cukru we krwi trwale przekracza określoną wartość graniczną, występuje cukrzyca ciężarnych (cukrzyca ciążowa). Zbyt wysoki poziom cukru we krwi może mieć krótko- i długoterminowe następstwa dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie i leczenie cukrzycy ciężarnych na wczesnym etapie. W większości przypadków metabolizm cukru wraca do normy po urodzeniu dziecka.
Podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 2, cukrzyca ciężarnych jest połączeniem zwiększonej insulinooporności i zmniejszonego wydzielania insuliny.
Tutaj można dowiedzieć się więcej o powstawaniu cukrzycy ciężarnych.
Warto wiedzieć:
Cukrzyca ciężarnych jest zaburzeniem metabolicznym, które po raz pierwszy zostaje zdiagnozowane podczas ciąży. Często potem znika.
Spis treści
1. Jak często występuje cukrzyca ciężarnych?
Analiza danych z dużej niemieckiej kasy chorych pokazuje, że z biegiem lat cukrzycę ciążową diagnozuje się u coraz większej liczby kobiet. W 2010 r. było to jeszcze około 9 na 100 kobiet w ciąży (9%), w 2020 r. było to już 15 na 100 kobiet w ciąży (15%). Naukowcy zakładają, że przede wszystkim może wynikać z faktu, że w ciążę zachodzi coraz więcej starszych i otyłych kobiet – 2 istotne czynniki ryzyka hiperglikemii w czasie ciąży.
2. Czy występują objawy cukrzycy ciężarnych?
W wielu przypadkach cukrzyca ciężarnych nie powoduje żadnych objawów. Objawy podobne do innych postaci cukrzycy mogą wystąpić tylko wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest bardzo wysoki:
- osłabienie
- zmęczenie
- zwiększone pragnienie
- częste oddawanie moczu
Objawy te są często mylone ze zwykłymi objawami ciąży. Dlatego tym ważniejsze są regularne kontrole lekarskie i badania poziomu cukru we krwi w kierunku cukrzycy ciężarnych. Inne objawy to regularne wykrywanie cukru w moczu lub zwiększona ilość płynu owodniowego.
Więcej informacji o diagnozowaniu cukrzycy ciężarnych można przeczytać tutaj.
Warto wiedzieć:
Kobiety w ciąży rzadko same zauważają wysoki poziom cukru we krwi. W celu wykrycia cukrzycy ciężarnych może zostać użyta „Krzywa cukrowa” (test obciążenia glukozą).
3. Kto zapada na cukrzycę ciężarnych?
Kobiety z nadwagą i w wyższym wieku są szczególnie podatne na cukrzycę ciężarnych. Oprócz innych czynników, przynależność do określonych grup etnicznych również zwiększa ryzyko wystąpienia tego zaburzenia metabolicznego. Tutaj można znaleźć więcej szczegółowych informacji na temat rozwoju i czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy ciężarnych.
4. Zapobieganie wystąpieniu cukrzycy ciężarnych
Zarówno otyłość, jak i nadmierny przyrost masy ciała w czasie ciąży sprzyjają rozwojowi cukrzycy ciężarnych. Dlatego zaleca się, aby kobiety minimalizowały oba czynniki ryzyka poprzez zdrowy tryb życia. Bieżące badania koncentrują się przede wszystkim na pytaniu, które kobiety odnoszą największe korzyści z interwencji dotyczących stylu życia. Zamiast ogólnych zaleceń dotyczących stylu życia w czasie ciąży, w przyszłości należy brać pod uwagę indywidualne czynniki ryzyka i zachowania.
Warto wiedzieć:
Po porodzie kobiety z cukrzycą ciężarnych powinny kontynuować aktywność fizyczną. Ponieważ: w ciągu najbliższych kilku lat zwiększa się ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
Więcej informacji o cukrzycy ciężarnych
Źródła:
Ahlqvist, E. et al.: Novel subgroups of adult-onset diabetes and their association with outcomes: a data-driven cluster analysis of six variables. In: Lancet Diabetes Endocrinol, 2018, 6: 361-369
American Diabetes Association: 2. Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes - 2023. In: Diabetes Care, 2023, 46: S19-S40
Bundesärztekammer et al.: Nationale Versorgungsleitlinie Typ-2-Diabetes. Langfassung. Version 3.0. 2023
Landgraf, R. et al.: Definition, Klassifikation, Diagnostik und Differenzialdiagnostik des Diabetes mellitus: Update 2022. In: Diabetologie, 2022, 17: S98-S110
Landgraf, R. et al.: Therapie des Typ-2-Diabetes. In Diabetologie, 2022, 17: S159-S204
Lean, M. E. J. et al.: Durability of a primary care-led weight-management intervention for remission of type 2 diabetes: 2-year results of the DiRECT open-label, cluster-randomised trial. In: Lancet Diabetes Endocrinol, 2019, 7: 344-355
Zaharia, O. P. et al.: Risk of diabetes-associated diseases in subgroups of patients with recent-onset diabetes: a 5-year follow-up study. In: Lancet Diabetes Endocrinol, 2019, 7: 684-694
Stan: 28.12.2023
