Wykształcenie i praca – na co osoby chore na cukrzycę powinny zwracać uwagę?
Wsparcie naukowe: dr Kurt Rinnert
Choroba cukrzycowa zazwyczaj nie wpływa na wybór zawodu ani na dotychczasową pracę. Bardzo rzadko zdarza się, aby ktoś musiał z tego powodu zmienić stanowisko lub kwalifikacje. Istnieje tylko kilka zawodów nieodpowiednich dla osób z cukrzycą. Młodzi ludzie mogą wybrać prawie każdy zawód. Prawidłowa kontrola poziomu cukru we krwi jest ważna w pracy, ponieważ zwłaszcza hipoglikemia wiąże się z pewnymi trudnościami. Z tego względu istotne jest, aby indywidualna sytuacja pacjenta została omówiona z lekarzem prowadzącym.
Czy trzeba wspominać o cukrzycy?
O chorobie cukrzycowej należy informować, jeśli ma ona wpływ na daną pracę. Jest to istotne np. w przypadku stosowania leków obniżających poziom cukru we krwi (np. sulfonylomoczników, glinid) lub insuliny. Wynika to z faktu, że ciężka hipoglikemia może stanowić zagrożenie dla osoby chorej lub dla innych osób. Może to dotyczyć następujących dziedzin zawodowych:
- przewóz osób (np. pilotowanie małych samolotów);
- monitorowanie i nadzór z wyłączną odpowiedzialnością za życie innych osób (np. lekarze pogotowia ratunkowego);
- użycie broni (np. jednostka specjalna policji);
- praca w miejscach, w których istnieje ryzyko upadku lub w innych niebezpiecznych obszarach (np. wspinacze przemysłowi);
- praca w warunkach zwiększonego ciśnienia (np. nurkowie zawodowi).
Natomiast, jeśli cukrzyca nie ma wpływu na pracę, to każda osoba powinna sama zdecydować, czy poinformuje przełożonych lub współpracowników o chorobie.
O niepełnosprawności lub poważnej niepełnosprawności należy informować tylko wtedy, gdy czynności uzgodnione w umowie nie mogą być wykonywane lub mogą być wykonywane jedynie przy znacznych ograniczeniach. Poważna niepełnosprawność występuje wtedy, gdy stopień niepełnosprawności wynosi co najmniej 50%.
Warto wiedzieć:
Zmiany pracy z powodu cukrzycy są niezwykle rzadkie.
Pomijając sytuację prawną, rozwiązaniem może okazać się poinformowanie przełożonych i współpracowników o chorobie. W przeciwnym razie może dojść do nieporozumień lub konfliktów, jeśli chory będzie próbował ukryć pomiary cukru we krwi, wykonywanie zastrzyków z insuliny lub zmiany diety.
Na co młodzi ludzie powinni zwracać uwagę przy wyborze ścieżki zawodowej?
Rozpoczynając karierę zawodową, istnieje możliwość wyboru spośród wszystkich zawodów i profesji, które są odpowiednie w zależności od zdolności, predyspozycji i umiejętności praktycznych. Jedynie poważne choroby wtórne i współistniejące mogą ograniczać ten wybór. Zawsze należy brać pod uwagę indywidualną sytuację chorego.
Innowacyjne opcje terapeutyczne z ciągłym tkankowym pomiarem glukozy (CGM), szkolenia i nowe leki przyczyniają się do poprawy leczenia i umożliwiają indywidualne dostosowanie schematu leczenia cukrzycy do wykonywanego zawodu.
Nawet w przypadku wykształcenia, fakt chorowania na cukrzycę typu 1 nie musi mieć wpływu na zdobywane kwalifikacje. Zdarza się, że określone etapy edukacji wiążą się z wykonywaniem czynności, które są nieodpowiednie dla osób z cukrzycą, ale nie występują one później w codziennym życiu zawodowym. W takich przypadkach, można pominąć niektóre etapy edukacji.
Warto wiedzieć:
Kariera zawodowa powinna opierać się na umiejętnościach i predyspozycjach, a nie być zależna od cukrzycy.
Większość problemów ograniczających wydajność lub zagrażających bezpieczeństwu w pracy wynika z hipoglikemii. Dodatkowo, pracę mogą utrudniać choroby towarzyszące i wtórne. Na przykład, w przypadku cukrzycowej choroby oczu narażony jest wzrok, a w przypadku choroby układu krążenia, arytmie serca mogą prowadzić do omdleń. U osób z cukrzycą typu 2, zwiększona senność w ciągu dnia (syndrom bezdechu sennego), otyłość lub nadciśnienie mogą ograniczać wydajność.
Tutaj można dowiedzieć się więcej o chorobach towarzyszących i wtórnych związanych z cukrzycą!
Rodzaj wykonywanej pracy może również stanowić ryzyko dla osób chorych na cukrzycę. Dla osób, których dzień pracy jest zawsze bardzo zróżnicowany i trudny do zaplanowania, kontrola poziomu cukru we krwi może stanowić szczególne wyzwanie.
Warto wiedzieć:
Oprócz hipoglikemii, największy wpływ na pracę mają choroby towarzyszące i wtórne.
W większości przypadków odpowiedzieć na to pytanie brzmi „tak”. Przede wszystkim, osoby chore na cukrzycę powinny w ramach badania medycyny pracy skonsultować z lekarzem zakładowym, czy cukrzyca wpływa na ich codzienne życie zawodowe. Niekiedy kontynuacja wykonywanych czynności zawodowych jest możliwa zaledwie z niewielkimi zmianami. W ten sposób firma nie musi tracić pracownika.
W przypadku cukrzycy typu 2 leczenie polegające jedynie na zmianie stylu życia lub podawaniu leków, które nie wywołują hipoglikemii, ma zwykle niewielki wpływ na życie zawodowe. Jeśli osoby chore na cukrzycę muszą przyjmować leki obniżające poziom cukru we krwi (np. sulfonylomoczniki, glinidy) lub podawać sobie insulinę, konieczna może okazać się modyfikacja schematu leczenia. Dotyczy to również osób z cukrzycą typu 1. Istnieje wiele sposobów na dostosowanie leczenia do potrzeb zawodowych. Pomocne mogą być np.: ciągły tkankowy pomiar glukozy (CGM), szkolenia, nowe leki lub rodzaje insuliny. Dopiero po wyczerpaniu tych środków należy rozważyć możliwość przekwalifikowania się.
Zasadniczo, cukrzyca nie jest powodem zwolnień z pracy. W przedsiębiorstwach zatrudniających ponad 10 pracowników, zawsze muszą istnieć tzw. powody behawioralne, osobiste lub operacyjne uzasadniające zwolnienie. Cukrzyca nie jest jednym z tych powodów. Jednak mniejsze firmy, zatrudniające do 10 pracowników, nie podlegają ustawie o ochronie pracowników przed nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy o pracę.
Osoby posiadające status osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności są szczególnie chronione przed zwolnieniem z pracy imogą szukać porady i wsparcia u przedstawiciela osób niepełnosprawnych.
Rehabilitacja
Ostre lub przewlekłe choroby mogą prowadzić do sytuacji, w której dana osoba nie czuje się już na siłach, aby sprostać codziennym wyzwaniom w pracy. Aby przywrócić zdrowie i umożliwić powrót do pracy zarobkowej, niemiecki system ubezpieczeń emerytalno-rentowych oferuje szeroką gamę placówek rehabilitacyjnych. Chcesz wiedzieć, jakie możliwości rehabilitacji są dostępne, jakie wymagania należy spełnić i jak złożyć wniosek o rehabilitację? Szczegółowe informacje na temat usług rehabilitacyjnych oferowanych przez niemiecki system ubezpieczeń emerytalno-rentowych można znaleźć tutaj (linki w języku niemieckim).
Rehabilitacja jest szczególnie ważna w przypadku dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi. Odpowiednie środki mogą pomóc w przezwyciężeniu problemów zdrowotnych, tak aby szanse dzieci i młodzieży na późniejsze, aktywne uczestnictwo w życiu zawodowym wzrosły. Niemiecki system ubezpieczeń emerytalno-rentowych oferuje wyczerpujące informacje na temat usług rehabilitacyjnych dla dzieci i młodzieży (linki w języku niemieckim).
Źródła:
Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (Hrsg.) (2012): Leitfaden für Betriebsärzte zu Diabetes und Beruf. 2. Auflage. Berlin, ISBN: 9783864230554
Deutsche Rentenversicherung: Warum Reha? (Letzter Abruf: 17.08.2020)
Deutsche Rentenversicherung: Reha für Kinder und Jugendliche (Letzter Abruf: 17.08.2020)
Diabetes@Work: Fachärztliche Checkliste für eine arbeitstaugliche Diabetes-Therapie. (Letzter Abruf 29.08.19)
Institut der deutschen Wirtschaft Köln e. V.: Ich bin doch nicht aus Zucker! Wie sich die berufliche Teilhabe von Menschen mit Diabetes mellitus gestalten lässt. REHADAT Wissensreihe, 2016, Ausgabe 5
Stan: 07.11.2019